مشاوره انتخاب رشته کنکور 1401

دوست خوبم سلام. من شایان مامندی هستم و امروز در سایت بخون قرار است یک مقاله طوفانی برای مشاوره انتخاب رشته کنکور 1401 تقدیم شما عزیزان کنم. مراحل انتخاب رشته کنکور 1401 به‌ چه صورت باید باشد؟ چگونه رشته مد نظر خود را پیدا کنیم؟ داستان رشته‌های پنهان و رشته‌های شناور چیست؟ بحث حباب و حفره در انتخاب رشته چیست؟ درصورت عدم انتخاب رشته صحیح آیا به فنا خواهیم رفت یا تکنیکی برای رفع این مشکل وجود دارد؟ انتخاب فرهنگیان باید چگونه باشد؟ شرایط دانشگاه‌های خاص و رشته‌های خاص چیست؟ در این مقاله علاوه بر آموزش انتخاب رشته کنکور 1401 برای تمامی رشته‌ها، به بررسی اصول انتخاب رشته رایگان کنکور و نکات پنهان هم خواهیم پرداخت.

توجه: این مقاله نه تبلیغی است و نه قرار است در وسط یا انتها به شما بگویم انتخاب رشته خود را به من بسپارید. پس با خیال راحت تا انتها با من همراه باشید؛ در پایان این مقاله قدرت این را خواهید داشت که خودتان انتخاب رشته کنکور را انجام دهید. 

توصیه می‌کنم با دقت کامل تک تک کلمات انتخاب رشته کنکور 1401 را بخوانید و حتی لازم بود نکته‌برداری کنید تا به پاسخ سوال چگونه انتخاب رشته کنیم دست پیدا کنید. قول می‌دهم همانند مقالات قبلی، بهترین مقاله ممکن درباره انتخاب رشته کنکور سراسری را تقدیمتان کنم. در هر بخش از مقاله دچار سوالی شدید سریعا از بخش نظرات بپرسید و حتما حتما نظر خود درباره این مقاله را در انتها برای من بفرستید. با من همراه باشید تا آموزش انتخاب رشته کنکور سراسری را از صفر مطلق شروع کنیم. در ضمن آخرین بخش یعنی “سخن آخر” را حتما مطالعه کنید و راه ارتباطی با من را هم آنجا می‌توانید مشاهده کنید.

داستان انتخاب رشته کنکور چیست؟

در داخل کشور برای دانش‌آموزان برای ورود به دانشگاه‌های معتبر کشور باید دو مرحله اساسی را طی کنند؛ مرحله اول شرکت در آزمون کنکور است. اگر دوست اطلاعات تکمیلی را درباره این آزمون به‌دست آورید توصیه می‌کنم مقاله کنکور چیست را مطالعه کنید. بعد از شرکت در کنکور و اعلام نتایج کارنامه داوطلب از طریق سازمان سنجش منتشر خواهد شد و افرادی که مجاز شده باشند و به عبارتی حداقل تراز و رتبه لازم را کسب کرده باشند، باید وارد مرحله دوم برای ورود به دانشگاه‌ها شوند که همان پر کردن برگه انتخاب رشته است. در نهایت با بررسی انتخاب رشته و براساس پارامترهایی که هیچ موسسه و مشاور و مدرسی به جز سنجش از آن اطلاعی ندارد، داوطلب حدود یک ماه بعد از انتخاب رشته، می‌تواند نتیجه خود درباره ورود به دانشگاه‌ها را مشاهده کند.

در هنگام انتخاب رشته دانشگاه‌های سراسری و با آزمون، شما مجاز به انتخاب حداکثر 150 کد رشته هستید، یعنی می‌توانید 150 رشته را در هنگام انتخاب رشته وارد کنید و درصورت پذیرش در یکی از آن رشته‌ها، وارد دانشگاه شوید و در غیر این‌صورت، هنگام اعلام نتایج انتخاب رشته با عبارت “مردود” مواجه خواهید شد که در هیچ‌کدام از رشته‌های انتخابی موفق به پذیرش نشده‌اید. اینجا یک نکته به شدت مهم را باید بدانید:

دوست خوبم؛ باور کنید انتخاب رشته کنکور نه سخت است و نه پیچیده، اگر بتوانید تحقیق کنید و اطلاعات جمع‌آوری کنید می‌توانید خودتان انتخاب رشته انجام دهید. بارها مشاهده شده که افرادی کلاه‌بردار برای انتخاب رشته مبالغ کلان در حد 10 میلیون و حتی بالاتر هم دریافت کرده‌اند؛ در انتخاب رشته قرار نیست کسی معجزه کند و شما را با رتبه 20 هزار منطقه به پزشکی برساند؛ پس حواستان باشد در دام شیادان نیفتید. 

متنی که الان در اختیارتان قرار می‌دهم مشاوره انتخاب رشته کنکور به‌صورت رایگان است و به شما قول می‌دهم هر آنچه درباره انتخاب رشته نیاز داشته باشید را در اختیارتان قرار دهم.

چگونه یک رشته خوب انتخاب کنیم؟

اولین قدم برای انتخاب رشته کنکور 1401 این است که رشته‌های مد نظر خود را پیدا کنید؛ هنگام پیدا کردن رشته‌های مورد علاقه معمولا فقط به نام یک رشته توجه می‌کنند و از روی آن تصمیم می‌گیرند که اشتباه است. به عنوان مثال رشته تحصیلی خودم مهندسی شیمی بوده و به اکثر افرادی که درباره آن می‌گویم احساس می‌کنند همان رشته شیمی است؛ ولی جالب است بدانید از 140 واحد درسی که پاس کرده‌ام فقط 16 واحد آن مربوط به درس شیمی بوده و در اصل نام این رشته مهندسی فرآیند است. رشته‌ای که به بررسی واکنش‌های شیمیایی از طراحی راکتور گرفته تا تنظیم سرعت واکنش و افزایش بهره‌وری و … می‌پردازد. پس نکته اول گول اسم رشته‌ها را نخورید.

اما چگونه بهترین رشته دانشگاهی متناسب با سلیقه خود را پیدا کنیم؟ در ادامه در قالب چند ملاک اصلی به شما بهترین راهکار انتخاب رشته‌های دانشگاهی را معرفی خواهم کرد. راستی برای معرفی رشته‌های تجربی و ریاضی توصیه می‌کنم از نگاهی به جداول زیر هم بیندازید.

در آزمون‌های شخصیت شناسی شرکت کنید

اولین قدم شرکت در آزمون‌های شخصیت‌شناسی است. در این آزمون‌ها در حدود 10 دقیقه تعدادی سوال وجود دارد که باید کاملا رو راست و واقع‌بینانه به آنها پاسخ دهید. بعد از انجام این آزمون نتیجه باتوجه به اصول روانشناسی درباره شخصیت شما مشخص خواهد شد. حال شاید بپرسید این آزمون چگونه در انتخاب رشته کنکور سراسری به شما کمک خواهد کرد؟

با کمک این آزمون وضعیت روحی و شخصیتی شما به‌خصوص اینکه برونگرا هستید یا درونگرا مشخص خواهد شد. به‌عنوان مثال برای افراد درونگرا بهتر است که رشته‌هایی را انتخاب کنند که زیاد با افراد دیگر سروکار نداشته باشند مثلا رشته مهندسی کامپیوتر و نرم‌افزار که تنها کافیست یک سیستم داشته باشید و به‌تنهایی در دنیای کدها سفر کنید؛ یا افرادی که برونگرا باشند روابط اجتماعی بهتری دارند می‌توانند در رشته‌های متناسب با شخصیت خود که با افراد دیگر سر و کار دارند مثل روانشناسی، مدیریت و … تحصیل کنند.

آزمون شخصیت‌شناسی رایگان هم انجام می‌شود و اصلا نیازی به هزینه نیست و در سایت‌هایی مانند ایران تلنت می‌توانید رایگان در این آزمون‌ها شرکت کنید و نتیجه خود را تحلیل کنید و درباره رشته‌های مناسب خود بهتر تصمیم بگیرید.

به آینده فکر کنید نه الان

متاسفانه هنگام انتخاب رشته همگی داریم به زمان کنونی فکر می‌کنیم که کدام رشته‌ها بازارکار و درآمد بهتری دارند. این دیدگاه کاملا اشتباه است و با یک مثال توضیح خواهم داد. حدود 10 الی 15 سال قبل رشته‌های ریاضی فیزیک ابهت خاصی داشت و بالاترین تعداد شرکت‌کننده را داشت. حتی شاید باور نکنید ولی از تجربی هم بهتر بود. به‌خصوص در زمان آیت‌الله رفسنجانی که در زمان ریاست جمهوری خود به رئیس ساخت و ساز مشهور بود و در آن زمان رشته مهندسی عمران بهترین بازار کار را داشت. ولی الان داستان چیست؟ همان رشته مهندسی عمران در بخش دولتی و عمومی بازارکار نامناسبی دارد. (این به معنای بد بودن رشته عمران نیست و صرفا یک مقایسه با آن دوران بود.)

پس برای انتخاب رشته تحصیلی سعی کنید به حرکت جهان و کشور خودمان در زمان فارغ‌التحصیلی خود فکر کنید. اگر یک راهنمایی طلایی در این بخش داشته باشم درباره این موضوع این است که بدانید حرکت جهان به‌سوی رشته‌های ارتباطی و دیجیتال است. حتی شاید در ده سال آینده عمل‌های جراحی هم توسط ربات انجام شوند و جای نیروی انسانی را بگیرند و اگر بدانید این نکته چه‌قدر در انتخاب رشته شما تاثیر خواهد داشت…

راه دیگر هم توجه به کشورهای پیشرفته دنیا است؛ در این کشورها چه زمینه‌های شغلی درحال پیشرفت هستند؟ صبر کنید یک تقلب هم برسانم و توصیه می‌کنم به‌صورت کامل درباره رشته‌های زیر تحقیق کنید:

• رشته‌ ریاضی فیزیک: مهندسی کامپیوتر (تقریبا حرکت جهان به سمت رباتیک و هوش مصنوعی برکسی پوشیده نیست.)
• رشته تجربی: بیوتکنولوژی (تا ده سال آینده زیست‌شناسی به کمک علم پزشکی خواهد آمد.)
• رشته انسانی: اقتصاد و مدیریت (اگر در جریان مسائل بازار بورس و کریپتو باشید دلیل این پیشنهاد را متوجه خواهدی شد.)

رشته‌هایی که در بالا معرفی شد صرفا مثال بود برای اینکه بتوانید در انتخاب رشته دانشگاهی بهتر تصمیم بگیرید و ملاک دید به آینده را هم درک کنید. در ضمن یک خبر خوب هم دارم. اگر به دنبال رتبه قبولی کارنامه واقعی در رشته‌های تاپ هستید جداول زیر به شدت می‌توانند به شما کمک کنند:

علاقه یا استعداد؟

دانش‌آموزان و داوطلبان معمولا تنها ملاک خود برای انتخاب رشته را “علاقه” می‌دانند. من به فلان رشته علاقه دارد!! ولی سوال اینجاست که آیا در آن رشته استعداد هم دارید؟ با روحیات شما اصلا سازگار است؟ اگر تجربه شخصی خودم را در اینجا بیان کنم می‌توانم بگویم که من دانش‌آموز نسبتا خوبی بودم و رتبه 958 کنکور را هم کسب کردم؛ ولی چرا رشته تجربی را انتخاب نکردم؟ عاشق پزشکی بودم قبل از انتخاب رشته، ولی شانس به من رو آورد…

چند قبل از انتخاب رشته که مجبور شدم به بیمارستان بروم با یک صحنه دلخراش مواجه شدم و با دیدن یک بار کلا حالم خراب شد؛ آنجا بود متوجه شدم روحیه من اصلا مناسب رشته پزشکی نیست و بعدها متوجه شدم به‌کار در محیط آرام و پشت‌میز نشستن بیشتر علاقه دارم… و الان هم دقیقا در حال تجربه همین وضعیت شغلی هستم و به معنای واقعی از آن لذت می‌برم…

پس در انتخاب رشته تحصیلی برای دانشگاه دقت کنید که فقط برای شما ملاک انتخاب رشته نباید “علاقه” باشد. با روحیات خود و همچنین استعداد خود را هم در نظر بگیرید. مثلا من شخصا با یادگیری درس عربی و مطالب قانونی مشکل دارم و نمی‌توانم به خوبی آن را یاد بگیریم؛ ولی خب به وکیل شدن علاقه‌مندم. با توجه به این موضوع قطعا اگر وارد رشته حقوق هم می‌شدم نمی‌توانستم عملکرد خوبی داشته باشم. یک بحث مهم، اگر قصد دارید مشاهده کنید در سال‌های اخیر داوطلبان چه شاهکاری در جواب دادن به دروس کنکور انجام داده‌اند توصیه می‌کنم حتما از بخش میانگین درصدهای کنکور دیدن کنید.

در انتخاب رشته دانشگاهی به بازارکار دقت کنید

در مقالات قبلی معرفی رشته بعضی از کامنت‌ها با این عنوان طرح می‌شد که من به فلان رشته علاقه دارم اما می‌گویند که بازارکار ندارد و بیکار خواهم ماند و داستان‌هایی به این صورت… ولی دوست خوبم، منی که در این جو بوده‌ام و حتی دوستان زیادی هم با شرایط متفاوت داشته‌ام بگذارید یک نکته طلایی در این بخش در اختیارتان قرار دهم که درباره بازارکار رشته‌های دانشگاهی می‌تواند به شدت مفید باشد.

درباره بازارکار در بخش دولتی و عمومی همه می‌دانیم در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌بریم و باتوجه به حجم زیاد فارغ‌التحصیلان و ظرفیت کم پذیرش واقعا ممکن است در بازارکار دولتی و استخدامی با مشکل مواجه شوید. ولی نکته مهم این است که ما بازارکار خصوصی هم داریم. بازارکاری که به‌شدت رو به رونق است و مهم‌تر از همه در رشته‌های زیادی شما خودتان می‌توانید بازارکار خصوصی برای خود ایجاد کنید و صد البته درآمدی را تجربه کنید که افرادی که در بخش دولتی در حال فعالیت هستند اصلا چنین درآمدی نداشته باشند. پس به این نکته شدیدا توجه کنید و حواستان باشد احساسی و از روی حرف و حدیث مردم تصمیم نگیرید.

توجه به گرایش‌های ارشد در انتخاب بهترین رشته دانشگاهی

یک بحثی که متاسفانه نه مشاورین انتخاب رشته به آن دقت می‌کنند و نه دانش‌آموزها، توجه به گرایش‌های ارشد رشته‌های دانشگاهی است. خیلی از رشته‌ها وجود دارند که واقعا اگر بدانید در ارشد و دکتری چه گرایش‌هایی دارند قطعا از آنها دست برخواهید داشت؛ به‌عنوان مثال ما در رشته مهندسی شیمی گرایش داروسازی داریم؛ یعنی با کمک علم مهندسی می‌توانید از تولید دستگاه‌های داروسازی گرفته تا خط تولید دارو را راه‌اندازی کنید. یا حتی در رشته تجربی شاید رشته شیمی کاربردی یا محض چندان باب میل داوطلبان نباشد اما می‌دانید در همین رشته شیمی شما گرایش شیمی دارویی دارید که می‌توانید در کارخانه‌هایی دارویی کشور برای ساخت دارو مشغول کار شوید؟؟ در رشته انسانی کسی که مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات را بخواند تعدادی از گرایش‌های ارشد نزدیک به رشته مهندسی کامپیوتر را می‌تواند بخواند که به شدت درحال رونق است.

پس یک دقت ویژه به گرایش‌های ارشد رشته‌ها باشد و سعی کنید قبل از انتخاب رشته حتما هنگام معرفی رشته به گرایش‌های ارشد دقت داشته باشید.

رشته‌های شناور دانشگاه

داستان رشته‌های شناور چیست؟ معمولا افراد زیادی هستند که در دبیرستان انتخاب رشته اشتباه داشته‌اند، مثلا به رشته روانشناسی علاقه داشته‌اند و به اجبار خانواده یا برگه هدایت تحصیلی مجبور به تحصیل در یک رشته دیگر شده‌اند. ما در بحث انتخاب رشته با اسم رشته‎‌های شناور مواجه خواهیم شد. یعنی رشته‌های مشترک که شما هم از تجربی، هم از انسانی و هم از ریاضی فیزیک می‌توانید آنها را انتخاب کنید. تعدادی از رشته‌های شناور را می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:

• روانشناسی
• رشته‌های مدیریت
• اقتصاد
• حسابداری
• علوم قضایی
• گردشگری

این رشته‌ها اکثرا مربوط به گروه آزمایشی علوم انسانی هستند و شاید باور نکنید اما اگر در رشته انسانی بخواهید وارد این رشته‌‌ها شوید برای دانشگاه‌های تاپ باید رتبه خوبی بیاورید؛ اما اگر از تجربی و ریاضی قصد تحصیل در این رشته‌ها را داشته باشید، با رتبه تقریبا بالاتر (بدتر) می‌توانید در همان دانشگاه‌های تاپ کشور این رشته‌ها را انتخاب کنید.

داستان رشته‌های مخفی، برگ برنده شما با رتبه نامناسب

در بخش بالا، اشاره‌ای به گرایش‌های ارشد و دکتری کردیم و اگر یادتان باشد گفتم که در انتخاب رشته‌هایی که می‌خواهید در آنها تحصیل کنید حواستان به گرایش‌های ارشد همین رشته‌ها باشد. در هر سه گروه آزمایشی رشته‌هایی وجود دارد که شاید در نگاه اول از آنها خوشتان نیاید و سر سری از آنها رد شوید و حتی شاید هرگز ندانید که چه فرصتی را از دست داده‌اید. این رشته‌ها مخصوص افرادی است که رتبه بالایی کسب کرده‌اند و به دنبال تحصیل در دانشگاه‌های تاپ هستند.

به عنوان مثال در یکی از کارنامه‌ها که بررسی می‌کردم، برای قبولی در مهندسی کامپیوتر دانشگاه تبریز که یکی از دانشگاه‌های تاپ کشور است رتبه 339 موفق به قبولی شده بود و در رشته علوم کامپیوتر فرد دیگری با رتبه 3487 در حال تحصیل در همین دانشگاه بود. جالب اینجاست که بدانید یکی از گرایش‌های محبوب یعنی هوش مصنوعی در ارشد برای هر دو رشته علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر مشترک است و از هردو رشته می‌توانید در آن تحصیل کنید.

اما مهمترین قسمت در این بخش، برای افرادی است که عاشق فرهنگیان هستند و به هردلیلی مجاز به شرکت در دانشگاه فرهنگیان نشده‌اند. اگر جزو این افراد هستید باید یک موضوع مهم را بدانید که با اسم “ماده 28 استخدامی” شناخته می‌شود. دانشگاه فرهنگیان تعدادی نیرو به جز دانشجوهای فرهنگیان نیاز دارد و تقریبا هر سال یک آزمون تحت عنوان ماده 28 استخدامی برگزار می‌کند و افرادی که رشته‌های علوم پایه (شیمی، فیزیک، تاریخ، زیست‎‌شناسی، جامعه‌شناسی و …) و رشته‌هایی مانند علوم تربیتی، مشاوره و … می‌توانند در این آزمون شرکت کنند و درصورت قبولی دانشجوی فرهنگیان (بعد از یک سال از تمام مزایای فرهنگیان از جمله حقوق و بیمه بهره‌مند خواهید شد.)محسوب خواهند شد.

راستی، ما در سایت بخون مقالات جالبی هم داریم که خواندن آنها می‌تواند مفید باشد برایتان؛ برای دسترسی کافیست از لینک‌های زیر استفاده کنید:

• نکات خلاصه‌نویسی کنکور
• معرفی رشته‌های فرهنگیان
• تقلب در کنکور
• لو رفتن سوالات کنکور
• تقویم کنکور سراسری
• دام‌های تستی کنکور

انواع دوره‌های دانشگاه

شاید بارها اسم دوره‌های روزانه و شبانه را شنیده باشید و حتی تجربه جالبی که چند سال قبل کسب کردم این بود که یک داوطلب پرسید آیا کسی که دوره شبانه انتخاب کند شب‌ها کلاس‌هایش برگزار می‌شود؟؟؟؟  براساس توضیحات دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری، دوره‌های تحصیلی در دانشگاه‌ها را می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:

• دوره‌های روزانه
• دوره‌های نوبت دوم (شبانه)
• دوره‌های پردیس خودگردان
• دوره‌های مازاد ظرفیت
• دوره‌های نیمه حضوری
• دوره‌های پیام نور
• دوره‌های غیرانتفاعی
• دوره‌های فرهنگیان

دوره‌های روزانه

دوره‌های روزانه یا رشته‌های روزانه دانشگاه، به دوره‌ای گفته می‌شود که برای تحصیل در دانشگاه شما نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌ای ندارید و به عبارت دیگر کل مخارج تحصیل شما از طرف دانشگاه پرداخت می‌شود. اما لازم است بدانید که با تحصیل در دوره‌های روزانه، هزینه وعده‌هایی غذایی و همچنین خوابگاه به عهده خودتان خواهد بود، اما این هزینه‌ها بسیار ناچیز هستند. به عنوان مثال هزینه وعده‌های غذایی نهار و شام در سال 1401 حدود 3000 تومان و هزینه خوابگاه هم برای هر دانشگاه متغیر و مابین 500.000 الی 1.000.000 تومان به ازای یک ترم بوده است. (هر ترم تحصیلی حدود 5 ماه است.)

اما دانشجویی که در دوره‌های روزانه دانشگاه سراسری تحصیلی کند، هیچ هزینه‌ای بابت تحصیل و برگزاری کلاس‌ها پرداخت نخواهد کرد.

نکته مهم: در دانشگاه‌های روزانه هم برای شرکت در ترم‌های تابستانی باید شهریه پرداخت شود.

دوره‌های شبانه

منظور از رشته‌های شبانه این نیست که کلاس‌های آنها شب‌ها برگزار می‌شود، رشته‌های شبانه یا به اصطلاح رشته‌های نوبت دوم، به رشته‌هایی گفته می‌شود که دانشجو بابت حضور در کلاس‌ها ملزم به پرداخت شهریه است. جالب است بدانید کلاس دانشجوهای روزانه و شبانه با هم برگزار می‌شود. اما دانشجویی که در دوره شبانه تحصیل کند، از بعضی از مزایای دانشگاه محروم است مانند استفاده از خوابگاه، استفاده از تمام وعده‌های غذایی و معمولا فقط می‌توانند از وعده نهار در دانشگاه استفاده کنند که هزینه بیشتری هم باید به دانشگاه بابت این وعده نسبت به دوره‌های روزانه پرداخت کنند.

یک نکته مهم: توجه کنید رشته‌های پزشکی و اکثر پیراپزشکی‌ها دوره شبانه ندارند.

دوره روزانه بهتر است یا دوره شبانه؟

یک سوال مهم که معمولا جواب اکثریت این است که دوره روزانه بهتر از شبانه است و دلیل آن هم عدم نیاز به پرداخت شهریه است. اما بیایید شما را با عمق داستان آشنا کنم. کسی که در دانشگاه روزانه تحصیل می‌کند، بابت اینکه هزینه‌های وی برعهده دانشگاه و دولت است، تعهدهایی هم دارد. به عنوان مثال تعهد خدمت داخل کشور؛ به این معنی که بعد از فارغ‌التحصیلی موفق به ارائه خدمات در داخل کشور را دارید و درصورتی که قصد مهاجرت داشته باشید باید مدرک خود را آزاد کنید. برای این کار هم باید به اندازه همان مبلغ تحصیلی خود، مبلغ را جهت آزادسازی مدرک پرداخت کنید.

اما درباره دوره‌های شبانه ماجرا متفاوت است و چون در طی تحصیل، هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند دیگر برای آزادسازی مدرک خود نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌ای ندارند و به راحتی می‌توانند مدرک خود را آزاد کنند. پس یادتان باشد که دوره‌های تحصیل نوبت دوم این مزیت را نسبت به دوره‌های روزانه دارند.

دوره‌های پردیس خودگردان چیست؟

این نوع دوره یعنی پردیس خودگردان در ابتدا برای پذیرش دانشجو از کشورهای خارجی راه‌اندازی شد و هدف اصلی هم ورود ارز به داخل کشور بود؛ اما بعدها به دلیل مشکلاتی همچون تحریم، دانشگاه‌‌ها به جای پذیرش دانشجوی خارجی، دانشجوهای داخلی را پذیرش کردند. دانشگاه‌ها تعدادی دانشجو مازاد بر ظرفیت خود را پذیرش می‌کنند و این دانشجوها به ازای تحصیل خود باید شهریه پرداخت کنند.

یک نکته مهم: متاسفانه هرزمان نام پردیس می‌آید عده‌ای احساس می‌کنند که همان پردیس خودگردان است و باید برای آنها شهریه پرداخت کرد. اما درواقع هر پردیسی، پردیس خودگردان نیست. در حالت کلی به دانشکده دانشگاه‌های بزرگ پردیس می‌گویند. مثلا نام دیگر دانشگاه فرهنگیان تهران برای دانشجوهای پسر، پردیس شهید چمران است و ممکن است عده‌ای فکر کنند چون نام پردیس آمده باید شهریه پرداخت کنند که کاملا دیدگاه اشتباهی است. تنها زمانی شما باید شهریه پرداخت کنید که در دوره “پردیس خودگردان” تحصیل کنید.

دوره‌های مازاد ظرفیت دانشگاه سراسری

معمولا دانشگاه‌های سراسری، تعدادی دانشجو مازاد بر ظرفیت اعلامی خود را هم قبول می‌کنند. در این حالت دانشجو باید برای پذیرش و شرکت در این دوره شهریه پرداخت کند؛ لازم به ذکر است که دانشجوهای مازاد بر ظرفیت با دانشجوهای روزانه سر یک کلاس خواهند بود و مدرک آنها هم با مدرک رشته روزانه تفاوتی ندارد. دوره مازاد بر ظرفیت برای رشته‌های پرطرفدار تجربی مانند دندان‌پزشکی، داروسازی و پزشکی به شدت متقاضی دارد.

دوره‌های نیمه حضوری

در این دوره‌ها معمولا کلاس‌ها هر دو هفته یک بار و در روزهای آخر هفته برگزار می‌شوند. بعضی مراکز آموزشی دوره‌های نیمه حضوری را برای پذیرش متقاضیان ارائه می‌دهند و در مدرک فارغ‌التحصیلی این افراد هم عبارت “غیرحضوری” درج خواهد شد.

دوره‌های پیام نور

دوره‌های پیام نور که در همان دانشگاه پیام نور برگزار می‌شوند بیشتر مبتنی به آموزش از راه دور و نیمه حضوری هستند. دانشجویانی که در این دوره‌ها تحصیل کنند باید شهریه پرداخت کنند و تقریبا شهریه دوره‌های پیام نور کمتر از دوره‌های شبانه است. تقریبا می‌توان گفت که دوره‌های پیام نور از امکانات محدودتری نسبت به سایر دانشگاه‌ها برخوردار هستند.

دوره‌های غیر انتفاعی

دوره‌های غیر انتفاعی یا دوره‌های غیر دولتی، دوره‌هایی از دانشگاه سراسری و زیر نظر وزارت علوم هستند که برای ورود به این دوره‌ها متقاضی باید از طریق آزمون کنکور اقدام نماید و یا براساس سوابق تحصیلی بتواند وارد این دوره شود. برای تحصیل در دوره‌های غیر انتفاعی هم متقاضی باید شهریه پرداخت کند.

دوره‌های فرهنگیان یا شهید رجایی

این دوره مخصوص آموزش و پرورش است. آموزش پرورش برای تامین نیروی انسانی خود، براساس ارزش‌ها و معیارهای مد نظر خود اقدام به دریافت دانشجو از طریق دوره‌های فرهنگیان و شهید رجایی می‌نماید که تقریبا براساس مزایایی که در اختیار دانشجو قرار داده می‌شود به شدت پر طرفدار است. برای پذیرش در دوره‌های فرهنگیان باید دو مرحله انجام شود: مرحله اول شرایط علمی و مرحله دوم مصاحبه. در مرحله اول شرایط لازم و قابل قبول به‌صورت زیر است:

• کسب حداقل تراز 6500
• داشتن حداکثر 24 سال تمام
• میانگین معدل سه پایه دبیرستان بالای 14

درصورتی که رتبه مطلوب و 3 شرط بالا را داشته باشید حال وارد مرحله دوم خواهید شد که همان مصاحبه است. معمولا 2 برابر تعداد ظرفیت، افرادی را به مصاحبه دعوت می‌کنند و در صورت قبولی در مصاحبه می‌توانید وارد دانشگاه فرهنگیان شوید.

تفاوت رشته‌های متمرکز و نیمه متمرکز

در حالت کلی رشته‌های دانشگاهی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ رشته‌های متمرکز و رشته‌های نیمه متمرکز. در ادامه به بررسی کامل هر دو رشته و تفاوت رشته‌های متمرکز و نیمه متمرکز خواهیم پرداخت.

رشته متمرکز چیست؟ به رشته‌ای گفته می‌شود که برای پذیرش، تنها ملاک رتبه کنکور و سوابق تحصیلی است. گزینش بیشتر رشته‌ها به صورت متمرکز است.

رشته نیمه متمرکز چیست؟ به رشته‌ای گفته می‌شود که برای پذیرش باید دو مرحله طی شود. مرحله اول همان رتبه کنکور و سوابق تحصیلی است و مرحله دوم هم آزمون عملی، شفاهی یا معاینات پزشکی هستند. رشته‌های نیمه متمرکز شرایط فوق‌العاده‌ای هم دارند. به عنوان مثال بعد از قبولی در اکثر رشته‌های نیمه متمرکز شما استخدام خواهید شد و از مزایایی هم بهره‌مند می‌شوید. این مزایای شامل حقوق حین تحصیل، استخدام رسمی، بیمه و … می‌باشد. اما یادتان باشد که برای پذیرش در رشته‌های نیمه متمرکز تقریبا مرحله دوم یعنی مصاحبه و معاینات پزشکی نسبت به رتبه کنکور ارجحیت دارد.

دانشگاه‌های خاص ایران و شرایط ورود

داخل کشور تعدادی دانشگاه وجود دارد که ورود به آنها کار ساده‌ای نیست و جزو دانشگاه‌های شرایط خاص محسوب می‌شوند. در اکثر این دانشگاه‌ها علاوه بر رتبه، شما باید در مصاحبه هم شرکت کنید و بعد از قبولی می‌توانید پذیرش شوید. تعدادی از دانشگاه‌های شرایط خاص به‌صورت زیر هستند:

• دانشگاه ارتش
• دانشگاه بقیه الله
• دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی
• دانشگاه صدا و سیما
• دانشگاه شهید مطهری
• دانشگاه علوم قضایی
• دانشگاه فرهنگیان
• دانشگاه شاهد
• دانشگاه علامه طباطبایی (در پذیرش رشته بیمه اکو)

تعدادی از این دانشگاه‌ها شرایط خاصی هم دارند. به عنوان مثال در دانشگاه شاهد حجاب کاملا اجباری است، دانشگاه علوم قضایی تنها پذیرش دانشجویان آقا را دارد و … . معمولا با پذیرفته شدن در این دانشگاه‌ها شما از بیمه، حقوق، استخدامی از بدو شروع به تحصیل و … بهره‌مند خواهید شد.

رنکینگ دانشگاه‌های ایران

رنکینگ دانشگاه‌های ایران هم جزو سوالات رایج برای اکثر داوطلبان و متقاضیان انتخاب رشته‌ است. همه دانشگاه‌ها یک رنکینگ جهانی دارند و در سایت‌های متعددی این رنکینگ را می‌توانید مشاهده کنید. اما جریان رنکینگ دانشگاه‌ها چیست؟

معمولا براساس پارامترهای زیادی مانند اعضای هیئت علمی، تعداد مقالات علمی، مساحت و زیر ساخت دانشگاه، امکانات رفاهی دانشگاه و  حتی نکات جالب مانند برگزاری کنسرت برای دانشجویان و … دانشگاه‌ها در سطح جهان رنکینگ می‌شوند و هر دانشگاه رتبه‌ای را به خود خواهد گرفت. اگر فردی هستید که دوست دارید رنکینگ دانشگاه مد نظر خود را پیدا کنید، از طریق 4 سایت زیر می‌توانید این کار را انجام دهید:

• qs.com
• timeshighereducation.com
• usnews.com
• webometrics.info

اولویت انتخاب رشته با دانشگاه باشد یا رشته؟

خب دوستان عزیزم تقریبا تا اینجا بحث مربوط به جزئیات رشته و دانشگاه‌ها بستیم یک بخش کوچک باقی مانده و بعد از آن به پاسخ سوال چگونه انتخاب رشته کنم خواهید رسید.. اما یک سوال مهم ممکن است مطرح شود؛ من دانش‌آموز که قصد دارم انتخاب رشته کنم آیا ملاکم برای انتخاب رشته باید رشته تحصیلی باشد یا دانشگاه؟ برای پاسخ به این سوال طبق تجربه شخصی خودم چند نکته را به شما خواهم گفت.

نکته اول: باور کنید موفق شدن و رسیدن به درآمد کلان کاملا وابسته به خودتان است. من شخصی را می‌شناسم که دانشگاه شریف فارغ‌التحصیل رشته برق است و الان سیسمونی دارد، در عوض فردی را می‌شناسم که دانشگاه آزاد ساری رشته عمران خوانده و الان درآمد کلان دارد. پس همه چیز به خودتان بستگی دارد.

نکته دوم: برای رشته‌های پزشکی، دندان، دارو، فیزیو و در کل رشته‌های تاپ تجربی، بعد از مطب زدن یا مشغول کار شدن باور کنید کسی از شما نخواهد پرسید که دانشگاه آزاد درس خوانده‌اید یا سراسری تهران. پس اولویت در رشته‌های پزشکی و اکثر پیرا پزشکی‌ها باید با رشته باشد نه دانشگاه.

نکته سوم: برای سایر رشته‌های تجربی، رشته‌های ریاضی و رشته‌های انسانی (به جز فرهنگیان) توصیه می‌کنم اولویت شما با دانشگاه باشد. به عنوان مثال در رشته ریاضی، مهندسی پلیمر دانشگاه تهران باور کنید صد برابر ارزش بیشتری نسبت به مکانیک دانشگاه دور افتاده دارد.

اما دلیل این موضوع چیست؟ در دانشگاه‌های تهران اکثر شخصیت‌های معروف مانند غلامعلی حداد عادل، دکتر عمیدفر در دانشگاه خواجه نصیر که الان رئیس پژوهشگاه نیرو است، محمد جواد ظریف، محمود احمدی نژاد و … عده زیادی از آنها اکنون هم در حال تدریس در دانشگاه‌های تهران هستند. حال خودتان بگویید نشستن سر کلاس این اساتید چه حسی می‌تواند به شما بدهد یا چه تاثیری در شما بگذارد؟ اصلا بتوانید با این افراد ارتباط بگیرید چه‌قدر در آینده شما تاثیر خواهد داشت؟

سهمیه‌های انتخاب رشته

خب رسیدم به سهمیه‌های انتخاب رشته. برای انتخاب رشته سهمیه‌ها به شدت حائز اهمیت هستند. در کل سهمیه‌ انتخاب رشته را به‌صورت زیر می‌توان دسته‌بندی کرد. در ادامه به بررسی تک تک این سهمیه‌ها خواهیم پرداخت و صد البته روش انتخاب رشته و اختصاص صندلی دانشگاه‌ها بر اساس سهمیه را هم کامل بررسی خواهیم کرد.

• سهمیه مناطق
• سهمیه ایثارگری
• سهمیه‌های خاص

سهمیه مناطق

سازمان سنجش، کل داوطلبان کشور را در قالب سهمیه مناطق به سه دسته تقسیم کرده‌است. سهمیه منطقه 1، منطقه 2، منطقه 3. ملاک این دسته‌بندی، برخورداری از امکانات آموزشی در آن منطقه است.

• منطقه 1: شهرهایی که بالاترین امکانات آموزشی را دارند، شامل شهرهای بزرگ از جمله: تهران، تبریز، اصفهان و …
• منطقه 2: شهرهایی با امکانات آموزشی کمتر از منطقه 1 مانند شهرهای گرگان، زنجان و …
• منطقه 3: شهرهایی با کمترین امکانات آموزشی مانند شهرهای مهاباد، کامیاران، اهر و …

چگونه داوطلبان را در سهمیه مناطق جای می‌دهند؟ طبق اطلاعات سازمان سنجش، داوطلبان نظام جدید در منطقه‌ای قرار می‌گیرند که سه سال دبیرستان خود را در آنجا گذرانده باشند.

تبصره: اگر دانش‌آموزشی سه سال دبیرستان خود را در شهرهای مختلفی گذرانده باشد، منطقه مرفه‌تر به عنوان منطقه وی در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال شخصی سه سال دبیرستان خود را در شهرهای زیر گذرانده:

1. سال دهم: البرز
2. سال یازدهم: تهران
3. سال دوازدهم: مهاباد

با توجه به اینکه مرفه‌ترین شهر تحصیلی وی در سال یازدهم و شهر تهران بوده، داوطلب جزو گروه منطقه یک محسوب خواهد شد.

سوال: سهمیه کدام منطقه بهتر است؟ طبق تجربه، قبولی از منطقه سه راحت‌تر است اما در نظر داشته باشید که صندلی‌های دانشگاه مرتبط با سهمیه مناطق که 70 درصد سهمیه‌ کل صندلی‌ها است براساس جمعیت هر منطقه تقسیم خواهد شد.

سهمیه ایثارگری

افرادی که دارای سهمیه 5 درصد یا 25 درصد باشند، در این سهمیه قرار داده خواهند شد. افرادی که دارای درصد جانبازی کمتر از 25 و همسر و فرزندان آنها و همچنین رزمندگانی که حداقل 6 ماه حضور داوطلبانه در جبهه داشته باشند (شامل همسر و فرزندان آنها) جزو سهمیه 5 درصد محسوب می‌شوند و 5 درصد سهمیه صندلی‌های دانشگاه برای این دسته از افراد در نظر گرفته می‌شود.

افرادی که که جزو دسته، همسر و فرزند شهدا، آزادگان و همسر و فرزندان آنها، جانبازان با درصد 25 درصد به بالا (به همراه همسر و فرزندان آنها) از سهمیه 25 درصد کنکور بهره‌مند خواهند شد. برای این دسته از افراد دارای سهمیه 25 درصد، 25 درصد کل سهمیه صندلی‌های دانشگاه در نظر گرفته شده است.

روش تقسیم صندلی دانشگاه براساس سهمیه‌ها

تا به اینجا متوجه شدیم که از کل صندلی‌های دانشگاه سراسری، 30 درصد آنها مربوط به افراد دارای سهمیه ایثارگری است و 70 درصد مابقی بین سهمیه مناطق تقسیم خواهد شد. روش تقسیم 70 درصد صندلی‌های باقی مانده براساس جمعیت هر منطقه است. به عنوان مثال فرض کنید تعداد کل داوطلبان هر منطقه به این صورت است:

• منطقه 1: 10 نفر
• منطقه 2: 20 نفر
• منطقه 3: 40 نفر

توجه کنید که تعداد افراد در نظر گرفته شده صرفا یک مثال برای تفهیم موضوع است. خب با توجه به این جمعیت و اینکه 70 درصد صندلی‌های دانشگاه باقی‌مانده است، طبق این اعداد می‌توانیم یک نتیجه گیری کنیم و میزان تقسیم صندلی به‌صورت زیر خواهد شد:

• سهمیه پنج درصد: 5 درصد صندلی‌ها
• سهمیه بیست و پنج درصد: 25 درصد صندلی‌ها
• سهمیه منطقه یک: 10 درصد صندلی‌ها
• سهمیه منطقه دو: 20 درصد صندلی‌ها
• سهمیه منطقه سه: 40 درصد صندلی‌ها

تقسیم صندلی 30 درصد برای سهمیه‌های 5 و 25 درصد همواره یکسان است، اما تقسیم صندلی بین سهمیه هر منطقه هر سال می‌تواند تغیر کند و معمولا منطقه 3 بیشترین تعداد داوطلب را نسبت به منطقه 1 و 2 دارد.

سهمیه‌های خاص

اما سازمان سنجش اعلام کرده که تعدادی سهمیه خاص کنکور سراسری را برای افراد دیگری در نظر گرفته است. این سهمیه‌های خاص کنکور را می‌توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

• سهمیه بهیاران
• سهمیه دانش‌آموزان دچار سوختگی در مدارس
• سهمیه مناطق محروم

حباب در انتخاب رشته چیست؟

سال 97 یک اتفاق عجیب افتاد. تا قبل از سال 97 افرادی که دارای سهمیه ایثارگری بودند، رتبه آنها فقط در سهمیه خودشان حساب می‌شد و تداخلی با سایر مناطق نداشت. اما سال 97 طی اعلام دکتر خدایی رئیس سازمان و سنجش آن زمان، اعلام شد که افرادی که دارای سهمیه 5 و 25 درصد هستند دارای 2 رتبه خواهند شد، یک رتبه در سهمیه منطقه و یک رتبه در سهمیه ایثارگری و افراد دارای سهمیه ایثارگری بسته به علاقه خود می‌توانند با سهمیه‌ای (منطقه یا ایثارگری) انتخاب رشته کنند که نفعشان است. یادتان باشد، گاهی اوقات رقابت در سهمیه 5 درصد با رقابت در منطقه 3 تقریبا برابری می‌کند. از طرفی سهمیه 5 درصد، صاحب 5 درصد صندلی‌های دانشگاه است اما سهمیه منطقه 3 سهم بیشتری از صندلی‌ها را در اختیار دارد. پس اینجا انتخاب رشته با سهمیه منطقه 3 شانس بالاتری دارد.

اما این موضوع چه ارتباطی با رتبه شما دارد؟ به مثال زیر دقت کنید. (صرفا مثال عددی برای تفهیم موضوع است.)

تعداد کل شرکت‌کنندگان اعلام شده: 75 نفر

شرکت‌کنندگان منطقه 1: 10 نفر

شرکت کنندگان منطقه 2: 15 نفر

شرکت کنندگان منطقه 3: 25 نفر

فرض کنید این آمار مربوط به کنکور 96 است. اگر تعداد کل شرکت‌کنندگان مناطق را از تعداد کل شرکت‌کننده‌ها کسر کنید، جواب صفر نخواهد شد و در مثال بالا عدد 25 خواهد شد. این عدد همان تعداد افرادی است که سهمیه ایثارگری دارند.

اما از سال 97 به بعد اگر مجموع تعداد شرکت‌کنندگان هر منطقه را حساب کنید و از تعداد کل شرکت‌کننده‌ها کسر کنید، جواب صفر خواهد شد؛ زیرا افرادی که دارای سهمیه ایثارگری هستند داخل سهمیه مناطق هم وجود دارند.

پس نکته به شدت مهمممم: بعد از اعلام نتایج و در هنگام انتخاب رشته تعداد زیادی از افرادی که دارای سهمیه ایثارگری هستند از سهمیه مناطق خارج می‌شوند و داخل سهمیه ایثارگری انتخاب رشته می‌کنند؛ پس بدانید و آگاه باشید که اگر رتبه شما به فرض مثال 200 باشد، بسته به تعداد خروج سهمیه ایثارگرها می‌تواند به شدت کم شود و ممکن است به رتبه 120 برسد. به این بحث حباب می‌‌گویند که به شدت در انتخاب رشته شما می‌تواند موثر باشد و حتما باید آن را لحاظ کنید.

اما اینکه رتبه شما چه‌قدر کم خواهد شد را کسی نمی‌داند و بستگی دارد چند نفر با رتبه بهتر از شما از سهمیه ایثارگری استفاده کنند. در مقیاس بالا ممکن است حباب رتبه شما حتی به چندین هزار برسد. دوست خوبم در این بخش یک پیشنهاد ویژه دارم. اگر فردی هستید که از انتخاب رشته خود مطمئن نیستید و احتمال پشت کنکور ماندن را می‌دهید توصیه می‌کنم مقالات زیر را از دست ندهید:

• ترمیم معدل
• تاثیر معدل در کنکور
• برنامه‌ریزی رایگان کنکور تجربی
• اصول برنامه‌ریزی کنکور
• روش تحلیل آزمون
• کدام آزمون شرکت کنیم؟

حفره در انتخاب رشته چیست؟

بهتر است که با یک مثال بحث حفره را آموزش دهیم. پزشکی دانشگاه تهران را در نظر بگیرید و فرض کنید 50 نفر ظرفیت دارد. شاید احساس کنید با رتبه 200 دیگر نمی‌توانید به این دانشگاه و این رشته برسید. اما حالت زیر را در نظر بگیرید که از رتبه 1 کنکور شروع می‌شود:

• 45 نفر اول پزشکی دانشگاه تهران را انتخاب کنند
• 50 نفر بعدی دندان‌پزشکی دانشگاه تهران را انتخاب کنند.
• 50 نفر بعدی داروسازی دانشگاه تهران را انتخاب کنند.
• 5 نفر بعدی هم بیوتکنولوژی را انتخاب کنند.

تا به اینجا 150 نفر انتخاب رشته کرده‌اند. از 50 نفر بعدی هم 4 نفر همین پزشکی دانشگاه تهران را انتخاب می‌کنند. دقت کردید؟ تا اینجا 49 ظرفیت این دانشگاه پر شده است و فقط 1 ظرفیت باقی مانده است. 100 نفر بعدی هم در انتخاب رشته خود پزشکی دانشگاه تهران را انتخاب نمی‌کنند یا به رشته دیگری علاقه دارند یا احساس می‌کنند که نمی‌توانند این رشته در این دانشگاه را قبول شوند و اصلا آن را انتخاب نمی‌کنند. تا اینجا 300 نفر حذف شد؛ اگر کسی از رتبه 300 به بعد بیاید و پزشکی دانشگاه تهران را انتخاب کند آن یک صندلی باقی مانده را تصاحب خواهد کرد و به خوشبختی خواهد رسید.

به این بحث در انتخاب رشته “حفره” می‌گویند. شاید مثال بالا زیاد جذاب نباشد اما باید بدانید که در رتبه‌های بالای 10 هزار و 20 هزار این بحث حفره می‌تواند معجزه ساز شود و کسی که هوشمندانه از حفره استفاده کند می‌تواند با رتبه نامطلوب به دانشگاه خوب و رشته خوب برسد. پس در انتخاب رشته خود حفره را فراموش نکنید.

انواع گزینش در رشته‌های تحصیلی دوره‌های مختلف

کل رشته‌های موجود در دانشگاه‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ رشته‌های بومی و رشته‌های کشوری. اطلاع از بحث انواع گزینه، در نحوه چینش رشته‌ها در برگه انتخاب رشته تاثیر گذار است. اما در کل زمانی ساده‌ترین توضیحی که می‌توان داد این است که شانس قبولی شما در یک رشته بومی، در دانشگاه بومی خود بالا خواهد بود تا در یک بوم دیگر. زمانی که پذیرش در یک رشته به‌صورت بومی باشد، بخشی از ظرفیت آن رشته مخصوص با داوطلبان همان بوم است.

در حالت کلی پذیرش در رشته‌های پر متقاضی با نسبت 60 به 40 است. یعنی 60 درصد پذیرش آن رشته به صورت بومی و 40 درصد پذیرش به‌صورت آزاد خواهد بود. اما برای سایر رشته‌های غیر پرمتقاضی، بعد از کسر سهمیه ایثارگران، پذیرش به‌صورت حدودی 80 به 20 خواهد بود؛ یعنی 80 درصد پذیرش به صورت بومی و 20 درصد به‌صورت آزاد خواهد بود.

تبصره: فرض کنید در یک رشته و یک دانشگاه، صد صندلی وجود دارد. از این صد صندلی، 30 صندلی مخصوص سهمیه ایثارگری است. اگر کل صندلی‌های ایثارگری پر نشود مثلا 24 صندلی توسط ایثارگران پر شود، 6 صندلی دیگر برای پذیرش بومی در نظر گرفته می‌شود.

همان‌طور که در بالا هم اشاره شد، رشته‌ها به دو بخش بومی و کشوری تقسیم می‌شوند. رشته‌های کشوری به رشته‌هایی گفته می‌شود که در برخی دانشگاه‌ها وجود دارند، مانند دکتری پیوسته بیوتکنولوژی که تقریبا فقط در دانشگاه تهران وجود دارد و کلا 11 نفر پذیرش می‌گیرد.

رشته‌هایی که گزینش آنها به‌صورت کشوری نباشد، در دسته گزینش بومی قرار داده خواهد شد. خود رشته‌های بومی به سه دسته ناحیه‌ای، استانی و قطبی تقسیم می‌شوند.

رشته‌‌های استانی: رشته‌هایی که در بیشتر استان‌های کشور دایر هستند، مانند رشته کاردانی حسابداری روزانه.

رشته‌های ناحیه‌ای: به رشته‌هایی گفته می‌شود که در بیشتر استان‌ها دایر نیست و در چند استان کنار هم دایر است، مانند رشته معماری، پزشکی یا حقوق دوره روزانه.

رشته قطبی: رشته‌هایی که در همه ناحیه‌ها وجود ندارد بلکه در چند ناحیه کنار هم وجود دارد مانند رشته فیزیوتراپی.

توجه مهم: اینکه شما در کدام ناحیه، قطب یا استان هستید، با توجه به نوع گزینش، برای رشته‌ای که گزینش آن مربوط به ناحیه یا قطب یا استانی شما باشد، شانس قبولی شما بیشتر از فردی است که در یک ناحیه، قطب یا استان دیگر باشد.

مثلا فرض کنید شما ساکن شهر تبریز هستید. همان‌طور که گفتیم 30 درصد صندلی‌های کنکور مربوط به ایثارگران است. از 70 درصد صندلی‌های باقی مانده هم در رشته‌های پر متقاضی 60 درصد برای داوطلبان بومی و 40 درصد برای داوطلبان آزاد است. فرض کنید بعد از کسر صندلی‌های ایثاگران، 100 صندلی در دانشگاه تبریز و رشته مورد علاقه شما در همان دانشگاه باقی مانده و خودتان هم ساکن شهر تبریز هستید. از این 100 صندلی، 60 صندلی برای افرادی است که در شهر تبریز یا ناحیه و قطب مربوط به این شهر زندگی می‌کنند و 40 صندلی برای داوطلبان سایر قطب، ناحیه یا استان‌ها است. پس شما شانس بیشتری برای پذیرش دارید.

در جدول زیر می‌توانید نحوه پذیرش رشته‌های هر کدام از دوره‌ها را مشاهده کنید:

اما یک نکته مهم، استان بومی چگونه تعین می‌شود؟

• محل تحصیل شما در سه سال دبیرستان در هر استانی باشد، آن استان به عنوان استان بومی شما در نظر گرفته می‌شود.
• درصورتی که سه سال دبیرستان در استان‌های مختلف بوده باشید یا خارج از کشور تحصیل کرده باشید، استان بومی شما همان استان محل تولدتان خواهد بود.
• درصورتی که سه سال تحصیل دبیرستان و محل تولدتان خارج از کشور بوده باشد، استان بومی شما تهران در نظر گرفته خواهد شد.

دسته‌بندی ناحیه‌های ایران

در دسته‌بندی گزینش براساس ناحیه‌ای، کل کشور به 9 ناحیه تقسیم می‌شود که در جدول زیر تقسیم بندی ناحیه‌های ایران را می‌توانید مشاهده کنید. دقت کنید، پذیرش شما در دانشگاه‌های ناحیه خود شانس بالاتری نسبت به سایر ناحیه‌ها دارد. در این دسته‌بندی هر چند استان، یک ناحیه را تشکیل می‌دهند. کل کشور به 9 ناحیه تقسیم شده است که در حدول زیر قابل مشاهده است:

دسته‌بندی قطب‌های ایران

در این بخش هم از تشکیل چند ناحیه کنار هم، قطب تشکیل می‌شود. کل کشور به 5 قطب تقسیم می‌شود که به‌صورت جدول زیر است:

پس تا به اینجا متوجه شدیم که در گزینش بومی استانی، شانس قبولی شما در دانشگاه استان خودتان بیشتر از یک استان دیگر است، در گزینش بومی ناحیه‌ای، شانس شما برای پذیرش در دانشگاه‌های ناحیه خود بهتر از دانشگاه‌های سایر نواحی است و در گزینش بومی قطبی، شانس شما برای پذیرش در دانشگاه‌های قطب خود بیشتر از سایر قطب‌ها است.

خب دوستان خوبم امیدوارم تا اینجا از خواندن این مقاله خسته نشده باشید. تقریبا به اصل ماجرا رسیدیم که همان روش چینش رشته‌ها داخل انتخاب رشته است که اگر مراحل قبل را متوجه شده باشید به راحتی از پس این قسمت بر خواهید آمد.

روش چینش رشته‌ها در دفترچه انتخاب رشته

اما رسیدیم به بحث نحوه چینش رشته‌ها داخل دفترچه انتخاب رشته کنکور. باور کنید ساده‌ترین قسمت انتخاب رشته دقیقا همین بخش است. البته به شرطی که مطالب قبلی را به‌صورت کامل یاد گرفته باشید. در قالب 4 مرحله به سراغ نحوه چینش رشته‌ها برای انتخاب رشته خواهیم رفت.

1- مطالعه کامل دفترچه انتخاب رشته

اولین کاری که معمولا باید انجام شود، مطالعه کامل دفترجه انتخاب رشته است، ولی خب در این مقاله و تا به اینجا سعی کردم مهمترین نکاتی که نیاز دارید را در اختیارتان قرار دهم اما بازهم محض احتیاط به‌خصوص صفحات 1 تا 36 دفترچه انتخاب رشته را مطالعه کنید که خیالتان راحت شود.

2- توجه به رتبه در زیرگروه و رشته مد نظر

احتمالا برای کنکور 1402 زیرگروه‌ها حذف شود ولی خب برای کنکور 1401 زیرگروه‌ها وجود دارند. یادتان باشد شما 150 حق انتخاب دارید. سازمان سنجش از اولین اولویت شما شروع کرده و به محض اینکه به رشته‌ای از دفترچه انتخاب رشته شما برسد که ظرفیت خالی داشته باشد براساس پارامترهای بوم و سهمیه‌ای که دارید آن را برایتان انتخاب خواهد کرد. پس به رتبه زیر گروه خود برای رشته انتخاب دقت کنید و توصیه می‌کنم انتخاب‌های خود را نسوزانید؛ منظور از سوزاندن این است که به عنوان مثال با رتبه 50 هزار منطقه باور کنید قبولی پزشکی امکان‌پذیر نیست و لازم نیست رشته‌های پزشکی را با این رتبه وارد کنید یا با همین رتبه نیازی نیست بهداشت تهران را وارد کنید.

3- ایجاد چک لیست اولیه رشته‌ها به همراه دانشگاه

در این قسمت نیاز به چک لیست اولیه دارید. برگه انتخاب رشته سنجش را چاپ کنید. شما 150 خانه دارید که باید پر شود. طبق اصولی که در بخش انتخاب رشته دانشگاهی گفتیم، ابتدا یک لیست اولیه از رشته‌های مد نظرتان بسازید و هر چند رشته که مد نظرتان هست یادداشت کنید. در مرحله دوم هم لیست دانشگاه‌هایی که درصورت قبولی می‌توانید بروید را یادداشت کنید. در این بخش هم باید به رتبه خود توجه کنید و براساس رتبه در زیرگروه خود اقدام به انتخاب رشته و دانشگاه کنید.

توصیه اکید دارم کل 150 خانه را پر کنید اگر قصد دارید همین امسال به دانشگاه بروید و لطفا رشته و دانشگاهی را انتخاب نکنید که قصد رفتن به آن را ندارید.  در انتخاب رشته و دانشگاه هم به بومی بودن دقت کنید، یادتان هست که شانس شما در دانشگاه‌های بوم خود بالاتر از سایر بوم‌ها است. اما این به معنای عدم قبولی در دانشگاه سایر بوم‌ها نیست، ولی اولیت خود را به دانشگاه‌های بوم خود بدهید. در ضمن توصیه می‌کنم به بحث حباب و حفره هم توجه داشته باشید.

4- اولویت‌بندی رشته و دانشگاه

در این مرحله باید چک لیست اولیه خود را اولویت‌بندی کنید. سعی کنید این کار را براساس دانشگاه انجام دهید. به عنوان مثال کسی که در شهر تبریز است و قصد دارد اولویت بندی برای رشته‌های مهندسی انجام دهد می‌تواند با اولویت زیر جلو برود (صرفا مثال برای تفهیم):

1. دانشگاه تبریز
2. دانشگاه سهند
3. دانشگاه شهید مدنی
4.  دانشگاه ارومیه
5. دانشگاه اردبیل
6. و …

خب اولویت دانشگاه‌ها مشخص شد، اکنون نوبت به اولویت رشته‌ها است مثلا فرد مورد نظر از رشته ریاضی قصد انتخاب رشته دارد، ساکن شهر آذرشهر است، رتبه 900 هم کسب کرده و 8 رشته (مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی عمران، مهندسی پزشکی، مهندسی پلیمر، مهندسی مواد، مهندسی صنایع) را براساس علاقه و استعداد خود پیدا کرده‌است. حال باید این رشته‌ها را اولویت بندی کند که اولویت اول با کدام رشته باشد. مثلا اولویت بندی وی به شکل زیر خواهد شد:

1. مهندسی شیمی
2. مهندسی مکانیک
3. مهندسی مواد
4. مهندسی صنایع
5. مهندسی پلیمر
6. مهندسی پزشکی
7. مهندسی برق
8. مهندسی عمران

بحث اولویت‌بندی رشته‌ها هم انجام شد. حال نوبت چینش داخل برگه ثانویه انتخاب رشته است. برای چینش ابتدا از دانشگاه اولویت اول خود شروع کنید، رشته‌های مد نظر خود را با اولویت در آنجا قرار دهید، به عنوان مثال برای همین داوطلب به‌صورت زیر می‌توان عمل کرد:

• دانشگاه تبریز
•              مهندسی شیمی
•              مهندسی مکانیک
•              مهندسی مواد
•              مهندسی صنایع
•              مهندسی پلیمر
•              مهندسی پزشکی
•              مهندسی برق
•              مهندسی عمران
• دانشگاه سهند
•              مهندسی شیمی
•              مهندسی مکانیک
•              مهندسی مواد
•              مهندسی صنایع
•              مهندسی پلیمر
•              مهندسی پزشکی
•              مهندسی برق
•              مهندسی عمران

و به این ترتیب بیایید و لیست ثانویه خود را ایجاد کنید. در این لیست تاکید می‌کنم که اگر قصد دارید همین امسال به دانشگاه بروید کل 150 رشته خود را انتخاب کنید و محض احتیاط اگر مایل بودید رشته‌های غیر انتفاعی را هم وارد کنید. (کاملا به خودتان بستگی دارد)

5- چینش نهایی همراه با کد رشته

مرحله آخر تقریبا حالت تمیزکاری دارد. لیست ثانویه‌ای که ایجاد کردید را کافیست در یک برگه جدید وارد کنید و کد هر رشته در هر دانشگاه را هم وارد کنید. یک بازبینی نهایی روی لیست خود انجام دهید و در انتها هم انتخاب رشته خود را از طریق سازمان سنجش انجام دهید. و تبریک می‌گویم، انتخاب رشته شما با موفقیت انجام شد.

راه‌حل انتخاب رشته اشتباه…

شاید پیش بیاید که یک نفر به هر دلیلی انتخاب رشته اشتباهی انجام دهد. آیا این فرد بیچاره خواهد شد؟ خب قاعدتا نه. بعد از اعلام نتایج کنکور و تقریبا در آبان ماه، کارنامه سبز از طریق سازمان سنجش ارائه خواهد شد. در این کارنامه شما می‌توانید جزئیات انتخاب رشته خود را مشاهده کنید. این جزئیات شامل این است که از رشته‌های انتخاب خود، کدام رشته‌ها را قبول شده‌اید، در آن رشته‌ها چندمین نفر قبولی هستید و اینکه در رشته‌هایی که قبول نشده‌اید چند نفر از شما جلوتر بوده‌اند. با کمک کارنامه سبز در شرایطی می‌توانید خراب‌کاری انتخاب رشته را جبران و اصلاح کنید.

راه‌حل دوم که بیشتر برای افرادی است که دانشگاه اشتباه را انتخاب کرده‌اند، می‌توانند به عنوان مهمان انتقالی بگیرند. برای انتقال به عنوان مهمان حتی روزانه هم باشید باید شهریه پرداخت کنید. طبق قوانین شما تا سه ترم می‌توانید مهمان وارد یک دانشگاه دیگر شوید و بعد از سه ترم هم طبق تجربه شخصی خودم از دانشگاه و همکلاسی‌ها اگر بتوانید رضایت دانشگاه مقصد را بگیرید، می‌توانید انتقالی دائم به آن دانشگاه را دریافت کنید.

سخن آخر

دوست خوبم اینجا بیشتر قصد دارم یک مکالمه دوستانه داشته‌باشیم، فارغ از اینکه من مشاور هستم و شما دانش‌آموز. سعی کردم در این مقاله تمام نکات مربوط به روش انتخاب رشته کنکور تجربی، روش انتخاب رشته کنکور ریاضی و روش انتخاب رشته کنکور انسانی را در اختیارتان قرار دهم که شخص خودم از این روش‌ها استفاده می‌کنم اما یک نکته مهم؛ یادتان باشد دانشگاه و انتخاب رشته تضمین کننده موفقیت شما نیست. همه چیز به عملکرد شما در دانشگاه بستگی دارد.

یادتان باشد الان مانند 20 سال قبل نیست که یک مهندس کاغذ به دست و کلاه‌ به سر بایستد و محاسبه انجام دهد و حتی علم پزشکی هم به سوی نوین شدن در حال حرکت است. اگر قصد دارید موفق شوید در رشته‌های خود به غیر از انسانی دنبال یاد گرفتن تکنولوژی‌های مربوط به حوزه خود باشید. به عنوان مثال کسی که در رشته‌های مهندسی استفاده از نرم افزارهای شبیه سازی را یاد بگیرد و مسلط باشد می‌تواند درآمد حتی بالاتر از یک پزشک داشته باشد. در رشته‌های تجربی هم دقیقا به همین صورت است.

جدا از این بحث‌ها لطفا ربات نباشید. در دانشگاه جدا از حوزه تحصیلی خود به دنبال یادگیری مهارت‌های روز هم باشید. این مهارت‌ها کاملا سلیقه‌ای است، از بحث برنامه‌نویسی گرفته تا بازیگری، آموزش، ورزش و … . به آینده امیدوار باشید و تا می‌توانید به دنبال یادگیری مهارت باشید. به حرف بقیه که می‌گویند فلان رشته بازارکار ندارد گوش ندهید، بازارکار و درآمد کاملا وابسته به خودتان است و رزومه‌ای که خواهید ساخت.

امیدوارم از خواندن این مقاله هم لذت برده باشید. برای نوشتن این مقاله بیشتر از 2 هفته زمان گذاشتم و خوشحال می‌شوم نظر واقعی خود را از همینجا برایم بنویسید. برای ارتباط با من هم می‎‌توانید از طریق اینستاگرام من اقدام کنید یا روی لینک مشاوره کنکور کلیک کنید تا مستقیم با من در ارتباط باشید.

درضمن برای مشاهده سایر بخش‌های سایت که پر از مقالات با ارزش و رایگان هستند می‌توانید بسته به نیاز خود از لینک‌های زیر استفاده کنید:

• کنکور
• انتخاب رشته کنکور
• کارنامه‌های کنکور
• کارنامه کنکور تجربی
• رتبه لازم برای قبولی در کنکور
• رتبه لازم برای قبولی در رشته‌های تجربی
• معرفی رشته‌های کنکور
• معرفی رشته‌های کنکور تجربی
• معرفی رشته‌های کنکور ریاضی
• مهمترین مباحث کنکور
• روش مطالعه دروس کنکور
• بودجه بندی کنکور
• روش جمع‌بندی دروس کنکور
• اخبار کنکور