گام به گام فصل اول شیمی یازدهم | قدر هدایای زمینی را بدانیم

در مقاله قبلی آموزش فصل اول شیمی یازدهم را به صورت کامل بررسی کردیم و امروز نوبت به گام به گام فصل اول شیمی یازدهم خواهد رسید. اگر آموزش این فصل را مشاهده نکرده اید، توصیه اکید دارم که ابتدا آموزش را مشاهده کنید و سپس به سراغ جواب سوالات فصل اول شیمی یازدهم بیایید.در فصل اول شیمی یازدهم با مفاهیم بسیار مهمی از جمله استوکیومتری سروکار خواهیم داشت که برای تسلط برروی آن‌ها نیاز به حل سوالات متنوع دارید. سوالاتی که در کتاب درسی مطرح شده را امروز در اختیار شما قرار خواهم داد و حتما برای حل سوالات بیشتر از طریق بخش نمونه سوال شیمی یازدهم اقدام کنید.

من ستوده حیرانی هستم، امروز در سایت بخون کامل‌ترین گام به گام فصل اول شیمی یازدهم را در اختیار شما عزیزان قرار خواهم داد و به شما قول می‌دهم با بررسی دقیق این سوالات می‌توانید تسلط خوبی را برروی مباحث این فصل پیدا کنید. در ضمن برای مشاهده جواب سوالات سایر فصل های شیمی یازدهم کافیست که از طریق لینک مربوط به گام به گام شیمی یازدهم اقدام کنید.

جواب خود را بیازمایید صفحه 3 شیمی یازدهم

1- شكل زیر فرایند كلی تولید دوچرخه را نشان میدهد.

• دربارە این فرایند گفتوگو كنید.
  درباره این شکل باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
  1_ منشاء اجزای این دوچرخه از زمین است.
  2_ بخشی از آن مواد نفتی و بخشی مواد معدنی است.
  3_ مواد اولیه آن بطور خام قابل استفاده نیستند و باید فراوری شوند.
• آیا در فرایند تولید ورقه‌های فولادی و تایر دوچرخه، موادی دور ریخته می‌شوند؟
  بله در هنگام تولید ورقه های فوالدی مواد ناخالصی موجود در سنگ معدن و مقداری فلز هنگام برش کاری به پسماند تبدیل میشوند.همچنین هنگام تولید تایر، مواد اضافی جهت تمیزکاری و خوش ساخت شدن برش زده میشوندکه آن ها هم بعنوان پسماند در می آیند.
• با گذشت زمان چه اتفاقی برای قطعه‌های دوچرخه می‌افتد؟
  قسمت های فلزی در تماس با هوا و رطوبت زنگ می زنند و قسمت های لاستیکی و پلاستیکی فرسوده و کهنه می شوند و ممکن است در محیط رها و یا بازیافت شوند.

2- شكل زیر نمایی از چرخە مواد را نشان می‌دهد. با توجه به آن به پرسش‌ها پاسخ دهید:

• آیا جمله “همه مواد طبیعی و مصنوعی از کره زمین به دست می‌آیند” درست است؟ توضیح دهید.
  بله چون مواد طبیعی که مستقیما از کره زمین بدست می‌آیند مانند برخی فلزات و موادی مانند نفت و الماس و… و برخی نیز بطور غیرمستقیم از مواد طبیعی ساخته می‌شوند که منشا آن‌ها هم زمین است مانند: پلاستیک و لاستیک و… همگی موادی هستند که از کره زمین به دست می‌آیند.
• موادی که از طبیعت به دست می‌آوریم، به چه شکل به طبیعت بر‌می گردند؟پسماند و زباله و برخی به شکل ترکیب شده با اجزای هواکره
• آیا جرم کل مواد به تقریب در کره‌زمین ثابت می‌ماند؟ چرا؟بله زیرا هرچه که از آن استخراج می‌شود و بطور مستقیم یا غیر مستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد در آخر بصورت پسماند به خاک وکره زمین بر می‌گردد و طبق قانون پایستگی جرم مقدار آن ثابت خواهد ماند.
• برخی بر این باورند که “هر چه میزان بهره‌برداری از منابع یک کشور بیش‌تر باشد، آن کشور توسعه یافته‌تر است “. این دیدگاه را در کلاس نقد کنید.
  1_وجود منابع نشانه ثروت ملی است.
  2_میزان بهره‌برداری به پیشرفت تکنولوژی و مدیریت منابع انسانی ارتباط دارد.
  3_امکان اقتصادی برای برداشت و بهره برداری، این منابع وجود دارد.
  4_سه مورد فوق درکنار برداشت اصولی و مناسب در راستای پیشرفت پایدار معنادار است.

3-نمودار زیر برآورد میزان مصرف نسبی برخی مواد را در جهان نشان می دهد.

با توجه به نمودار:

• در سال 2112 به تقریب چند میلیارد تن فلز در جهان استخراج و مصرف شده است؟
  حدود 7 میلیارد تن
• پیش‌بینی می‌شود که در سال 2131 به تقریب در مجموع چند میلیارد تن از این مواد استخراج و مصرف شود؟بیش‌از 71 میلیارد تن برای هر سه منبع و برای فلز‌ها حدود 12 میلیارد تن مصرف مواد معدنی بیش از سوخت‌های فسیلی بیش‌تر از فلزات است.
• درباره این جمله که “زمین منبع عظیمی از هدایای ارزشمند و ضروری برای زندگی است”  گفت­وگو کنید.چون سال به سال مقدار بسیار زیادی از منابع معدنی، فلزی و فسیلی از زمین برای ساختمان‌سازی، حمل و نقل و رفاه و…. استخراج و مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین با پیشرفت فناوری و ساخت دستگاه و ابزا‌های مدرن نیاز، وابستگی به منابع بیش‌تر می‌شود.

دوستان خوبم در لینک آموزش فصل اول ریاضی یازدهم | هندسه تحلیلی و جبر کامل‌ترین آموزش این فصل از ریاضی یازدهم را به صورت رایگان مشاهده کنید.

پاسخ با هم بیندیشیم صفحه 7 شیمی یازدهم

در شکل‌های زیر، برخی عنصر‌های دوره سوم و گروه چهاردهم جدول دوره‌ای عنصر‌ها همراه با برخی ویژگی‌های آن‌ها نشان داده شده است. با بررسی آن به پرسش‌ها پاسخ دهید.

1- در شکل “الف” سطح کدام عنصرها براق و صیقلی است؟

سیلیسیم، ژرمانیم ، قلع و سرب

2- در شکل “الف” کدام عنصرها ویژگی های مشترک بیش‌تری  دارند (رفتارهای فیزیکی و شیمیایی آن ها شبیه هم هستند)؟

قلع و سرب باهم و سیلیسیم و ژرمانیم باهم

3- شکل‌های “الف” و “ب” را با هم مقایسه و مشخص کنید رفتار کدام عنصر‌ها به یکدیگر شباهت بیش‌تری دارد؟ نتیجه مقایسه خود را یادداشت کنید.

با توجه به رسانایی الکتریکی و گرمایی و رفتار شیمیایی:
سدیم ، منیزیم، آلومینیم ، قلع و سرب
کربن ، فسفر ، گوگرد و کلر
سیلیسیم و ژرمانیم
سه دسته عنصر فلزی و نافلزی و عنصرهای که در برخی خواص به هر دو دسته شبیه هستند دیده می‌شود.

4- باکامل کردن جدول صفحه بعد به یک جمع‌بندی از یافته‌های خود برسید و عنصر‌های مشخص شده در بالا را در سه دسته فلز، نافلز و شبه فلز قرار دهید.

•  فلز : سدیم ، منیزیم، آلومینیم ، قلع و سرب.
•  نافلز: کربن ، فسفر ، گوگرد و کلر
•  شبه فلز: سیلیسیم و ژرمانیم

5-در گروه 14 از بالا به پایین، خصلت فلزی چه تغییری کرده است؟

بیش‌تر می‌شود.

6- روند تغییر خصلت فلزی و نافلزی در دوره سوم جدول را بررسی کنید.

از چپ به راست خاصیت فلزی کم و خاصیت نافلزی بیش‌تر می‌شود.

7- پیش‌بینی کنید که در گروه اول جدول دوره‌ای کدام عنصر خصلت فلزی بیش‌تری دارد؟

سزیم

8- عبارت زیر را با انتخاب واژه‌های مناسب کامل کنید.

در هر دوره از جدول دوره‌ای، از چپ به راست از خاصیت فلزی کم و به خاصیت نافلزی افزوده می‌شود. در گروه‌های 12،16 و 17، عنصر‌های بالاتر خاصیت نافلزی بیشتری دارند زیرا از بالا به پایین خاصیت فلزی زیاد می‌شود.

 پاسخ با هم بیندیشیم صفحه 12 شیمی یازدهم

1- با توجه به جایگاه عنصر‌های لیتیم، سدیم و پتاسیم در جدول دوره‌ای پیش‌بینی کنید در واکنش با گاز کلر، اتم‌های کدام یک آسان‌تر الکترون از دست خواهد داد؟ چرا؟

پتاسیم، زیرا در گروه پایین‌تر است و خصلت فلزی یعنی تمایل به از دست‌دادن الکترون بیش‌تری دارد و در نتیجه آسان‌تر الکترون می‌دهد.

2- تصویر زیر واکنش این فلز‌ها با گاز کلر را نشان می‌دهد. آیا داده‌های این تصویر پیش‌بینی شما را تایید می‌کند؟ (راهنمایی: هر چه ماده‌ای سریع‌تر و شدیدتر واکنش بدهد، فعالیت شیمیایی بیش‌تری دارد.)

بله. در تصویر، (شدت واکنش) بر اساس شدت نور برای پتاسیم بیشتر است.

3- به نظر شما آیا جمله ” هر چه شعاع اتمی یک فلز بزرگ‌تر باشد، آسانتر الکترون از دست می‌دهد” درست است؟ چرا؟

بله شعاع اتمی پتاسیم بزرگ‌تر از سدیم و لیتیم است و طبق تصویر باال واکنش‌پذیری آن نیز بیشتر است. بنابراین با بزرگتر شدن اندازه اتم، خاصیت فلزی بیشتر و تمایل به از دست دادن الکترون بیشتر می‌شود. با بزرگتر شدن اتم جاذبه هسته بر روی الکترون کم‌تر می‌شود.

4- جدول زیر را کامل کنید و توضیح دهید چه رابطه‌ای بین تعداد الیه‌های الکترونی با شعاع اتم وجود دارد؟

رابطه مستقیم وجود دارد و با افزایش تعداد لایه‌های الکترونی شعاع اتمی و اندازه اتم بزرگ‌تر می‌شود.

5- با توجه به جدول زیر، پیش‌بینی می‌کنید کدام یک از فلز‌های گروه دوم در واکنش با نافلز‌ها، آسان‌تر به کاتیون  +M ² تبدیل می‌شود؟ چرا؟

(استرانسیم) چون شعاع اتمی بزرگ‌تری دارد پس تمایل به از دست‌دادن الکترون بیش‌تر است.

جواب خود را بیازمایید صفحه 13 شیمی یازدهم

• جدول زیر را کامل کنید.

• پیش‌بینی کنید در شرایط یکسان کدام هالوژن واکنش‌پذیر‌تر است؟ چرا؟فلوئور (F) زیرا اندازه اتم کوچک‌تری دارد و تمایل آن برای گرفتن الکترون بیش‌تر است.
• در جدول زیر شرایط واکنش این نافلزات با گاز هیدروژن نشان داده شده است باتوجه به آن مشخص کنید آیا پیش‌بینی شما درست است؟
  بله
  
• توضیح دهید خصلت نافلزی با شعاع اتمی چه رابطه‌ای دارد؟رابطه عکس؛ هرچه شعاع اتمی نافلز کمتر باشد خصلت نافلزی آن یعنی تمایل به گرفتن الکترون بیش‌تر است.

اگر می‌خواهید جواب کامل و تشریحی فعالیت‌های زیست یازدهم را به صورت یکجا به دست بیاورید کافیست تا لینک جواب فعالیت‌های زیست یازدهم را باز کنید.

جواب خود را بیازمایید صفحه 16 شیمی یازدهم

1- اسکاندیم (₂₁Sc) نخستین فلز واسطه در جدول دوره‌ای است که در تجهیزات خانگی مانند تلویزیون رنگی و برخی شیشه‌ها وجود دارد.

• آرایش الکترونی اتم آن را بنویسید.

  ₂₁Sc :[Ar] 3d¹  4s²

   

• این فلز در ترکیب‌هایش به شکل کاتیون با سه بار مثبت است. آرایش الکترونی فشرده کاتیون اسکاندیم را رسم کنید.
  [₂₁Sc ³⁺ : [Ar

2- جدول زیر را کامل کنید.

 پاسخ کاوش کنید 1 صفحه 19 شیمی یازدهم

چگونه می‌توان فلز موجود در یک نمونه را شناسایی کرد؟

آزمایش 1 :

• در این واکنش، آهن (II) هیدرو کسید و سدیم کلرید تشکیل می‌شود. معادله نمادی واکنش انجام شده را بنویسید و موازنه کنید.
• از این آزمایش چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟برای شناسایی یون +Fe² می‌توان از یون OH^– استفاده کرد ایجاد رسوب سبز رنگ نشانه وجود این یون است.

آزمایش 2:

• با توجه به اینکه فراورده‌های این واکنش آهن (III) هیدروکسید و سدیم کلرید است، معادله نمادی واکنش شیمیایی انجام شده را بنویسید و موازنه کنید.
• از این آزمایش چه نتیجه‌ای می‌گیرید.برای شناسایی یون +Fe³ می‌توان از یون OH^– استفاده کرد ایجاد رسوب قرمز قهوه‌ای رنگ نشانه وجود این یون است.

آزمایش 3:

• در زنگ آهن کدام یون آهن وجود دارد؟ چرا؟
  یون +Fe³؛ زیرا رسوب قرمز قهوه‌ای ایجاد شده است.

 پاسخ کاوش کنید 2 صفحه 20 شیمی یازدهم

• اگر فراورده واکنش انجام شده، فلز مس و محلول آهن (II)سولفات باشند، معادله نمادی واکنش را بنویسید.
  
• از این آزمایش چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
  واکنش‌پذیری آهن بیشتر از مس است.
• به نظر شما کدام فلز واکنش پذیرتر است؟ دلیل شما چیست؟ برای درستی دلیل خود شواهد تجربی ارائه کنید.
  آهن، زیرا در سمت واکنش‌دهنده‌ها قرار دارد.

 جواب با هم بیندیشیم صفحه 20 شیمی یازدهم

در جدول زیر واکنش‌پذیری سه گروه از فلز‌ها با هم مقایسه شده است. با توجه به آن، به پرسش‌های مطرح شده پاسخ دهید:

• در شرایط یکسان کدام فلز‌ها برای تبدیل شدن به کاتیون تمایل بیش‌تری دارند؟
  سدیم و پتاسیم
• در شرایط یکسان کدام فلز در هوای مرطوب، سریع‌تر واکنش می‌دهد؟
  Na
• تامین شرایط نگهداری کدام فلز‌ها دشوار‌تر است؟ چرا؟
  سدیم و پتاسیم چون فعالیت شیمیایی آن‌ها زیاد است.
• درباره درستی جمله زیر گفت و گو کنید و بر اساس آن مشخص کنید کدام واکنش انجام می‌شود؟ چرا؟ “به طور کلی در یک واکنش شیمیایی که به طور طبیعی انجام می‌شود، واکنش‌پذیری فراورده‌ها از واکنش‌دهنده‌ها کمتر است”
  
  واکنش درصورتی انجام می‌شود که واکنش‌پذیری واکنش‌دهنده‌ها از فراورده‌ها بیشتر باشد یعنی مواد با انجام واکنش‌های شیمیایی به حالت پایدارتر با واکنش‌پذیری کمتر می‌رسند. اولی انجام‌پذیر است زیرا فلز سدیم فعالتر از فلز آهن است و تمایل به تشکیل ترکیب در آن بیشتر است (با توجه به جدول داده شده در متن سوال). دومی انجام ناپذیر است زیرا مس فعالیت کمتری در مقایسه با آهن دارد.
• پیش‌بینی کنید طبق واکنش‌های زیر واکنش‌پذیری سدیم، آهن و کربن به چه ترتیب است؟
  
  
  در واکنش شماره 1 واکنش‌پذیری واکنش‌دهنده‌ها بیشتر بوده به سمت فراورده‌ها با واکنش‌پذیری کمتر پیش می‌رود، پس عنصر کربن واکنش‌پذیری بیشتری از آهن دارد و واکنش انجام شده است. اما در واکنش 2، چون واکنش‌پذیری کربن کمتر از سدیم است، تمایلی به تولید ترکیب ندارد و واکنش انجام نمی‌شود.
• پیش‌بینی کنید طبق واکنش‌های زیر واکنش‌پذیری سدیم، آهن وکربن به چه ترتیب است؟در واکنش شماره 1 واکنش‌پذیری واکنش‌دهنده‌ها بیشتر بوده به سمت فراورده‌ها با واکنش‌پذیری کمتر پیش می‌رود، پس عنصر کربن واکنش‌پذیری بیشتری از آهن دارد و واکنش انجام شده است. اما در واکنش 2، چون واکنش‌پذیری کربن کمتر از سدیم است، تمایلی به تولید ترکیب ندارد و واکنش انجام نمی‌شود.

جواب خود را بیازمایید صفحه 22 شیمی یازدهم

مطابق واکنش زیر، از واکنش 40 گرم آهن (III) اکسید با مقدار کافی کربن، انتظار می‌رود چند گرم آهن به دست می‌آید؟

پاسخ پیوند با ریاضی صفحه 23 شیمی یازدهم

اگر 62 درصد نوعی کیک را آرد تشکیل دهد، به این معناست که هر111 گرم کیک شامل 62 گرم آرد و 32 گرم مواد دیگر است. با توجه به این مفهوم، پاسخ پرسش‌های زیر را بیابید.

1-

• آهن در طبیعت به صورت کانه هماتیت یافت می‌شود. اگر درصد خلوص این کانه برابر با 71 درصد باشد، معنی آن چیست؟یعنی از هر 111 گرم از این کانه، 71 گرم آن را هماتیت و 31 گرم آن را موادی دیگر تشکیل می‌دهد.
• رابطه‌ای برای درصد خلوص مواد بیابید.
  

2-

• شیمی‌دان‌ها برای محاسبه مقدار واقعی فراورده تولید شده در یک واکنش از مفهومی به نام بازده درصدی استفاده می‌کنند. (کمیتی که کارایی یک واکنش را نشان می‌دهد). رابطه‌ای برای آن بنویسید.
  
• با توجه به داده‌های جدول زیر، بازده درصد واکنش را حساب کنید؟
  

جواب خود را بیازمایید صفحه 24 شیمی یازدهم

1- یکی از واکنش‌هایی که در صنعت جوشکاری از آن استفاده می‌شود واکنش ترمیت است.

 

• مشخص کنید کدام فلز فعال‌تر است، آلومینیم یا آهن؟ چرا؟
  آلومینیم، چون توانسته در واکنش با آهن تولید یک ترکیب (آلومینیم اکسید) کند و واکنش انجام شود پس واکنش‌پذیری عنصر آلومینیم از عنصر آهن بیشتر است.
• حساب کنید برای تولید 279 گرم آهن، چند گرم آلومینیم با خلوص 80 درصد لازم است؟
  

2- آهن (III) اکسید به عنوان رنگ قرمز در نقاشی به کار می‌رود. از واکنش 10 کیلوگرم از این ماده با گاز کربن مونواکسید طبق معادله زیر، 5200 گرم آهن به دست آمده است. بازده درصدی واکنش را به دست‌آورید.

3- یکی از روش‌های بیرون کشیدن فلز از لابه‌لای خاک استفاده از گیاهان است. در این روش در معدن یا خاک دارای فلز، گیاهانی را می‌کارند که می‌توانند آن فلز را جذب کنند. سپس گیاه را برداشت کرده و می‌سوزانند و از خاکستر حاصل فلز را جداسازی می‌کنند. در جدول زیر، داده‌هایی درباره این روش ارائه شده است. با توجه به آن:

• در صورتی که در پالایش طلا  به کمک گیاهان، در هر هکتار می‌توان 20 تن گیاه برداشت کرد. حساب کنید در هر هکتار چند گرم طلا از زمین بیرون کشیده می‌شود؟
  
• یک کیلوگرم از گیاهی که برای پالایش نیکل به کار می‌رود، 121 گرم خاکستر می‌دهد. درصد نیکل در این خاکستر چند است؟
  
• چرا این روش برای استخراج فلز‌های روی و نیکل مقرون به صرفه نیست؟
  چون درصد این فلزات در کانه‌های سنگی آن به اندازه‌ای است که استخراج از معادن آن صرفه اقتصادی بیش‌تری دارد. همچنین حجم گیاه مصرفی نسبت به درصد و قیمت ارزش ریالی این فلزات مقرون به صرفه نیست و سطح زیادی از زمین زیر کشت می‌رود.

جواب با هم بیندیشیم صفحه 27 شیمی یازدهم

در شکل زیر استخراج تولید فلز از طبیعت و برگشت آن به طبیعت نشان داده شده است.

با توجه به آن، پاسخ پرسش‌های زیر را بیابید.

• آیا آهنگ مصرف و استخراج فلز با آهنگ برگشت فلز به طبیعت به شکل سنگ معدن یکسان است؟ توضیح دهید.
  خیر آهنگ استخراج از سنگ معدن بسیار بیش‌تر از آهنگ بازگشت به طبیعت است.
• فلز‌ها منابع تجدیدپذیرند یا تجدیدناپذیر؟ چرا؟
  تجدید ناپذیر چون سرعت بازگشت آن‌ها به طبیعت بسیار کم است.
• درباره شکل زیر گفت و گو کنید و مشخص کنید کدام عبارت‌ها درست و کدام عبارت‌ها نادرست‌اند؟ چرا؟
  
  به ترتیب از بالا به پایین:
  درست چون انرژی مصرف شده درمراحل استخراج و تولید و حمل و نقل و…. هنگام بازیافت فلزحذف شده و رد پای کربن دی اکسید کاهش می‌یابد.
  درست چون با کاهش مصرف انرژی در بازیافت، گاز کربن دی اکسید تولید شده کمتری وارد محیط زیست می‌شود.
  نادرست باکاهش استخراج و کاهش ورود مواد زائد و پسماند شیمیایی، محیط زیست کمتر آسیب می‌بیند درنتیجه گونه‌های زیستی حفظ می‌شوند.
  درست سبب کاهش هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی می‌شود.

پاسخ خود را بیازمایید صفحه 30 شیمی یازدهم

• آرایش الکترونی اتم کربن را رسم کنید.

  ₆C: [He] 2s²2p²

• آرایش الکترون نقطه‌ای اتم کربن را رسم کنید.
  
• اتم کربن برای رسیدن به آرایش هشت تایی چند پیوند کووالانسی یگانه، دوگانه یا سه‌گانه تشکیل می‌دهد؟چهار پیوند یگانه، یک پیوند دوگانه و دو پیوند ساده، یا دو پیوند دوگانه، یک پیوند سه‌گانه و یک پیوند یگانه
  

جواب خود را بیازمایید صفحه 33 شیمی یازدهم

• فرمول ساختاری و نقطه خط را برای هیدروکربن های داده شده رسم کنید.

اگر به دنبال منبعی مناسب برای ترجمه درس های عربی یازدهم و همچنین حل تمرین های عربی یازدهم هستید، حتما لینک معنی درس های عربی یازدهم و معنی درس های عربی یازدهم را باز کنید تا کامل‌ترین ترجمه را از درس های عربی یازدهم و پاسخ تمرینات این پایه داشته باشید.

جواب با هم بیندیشیم صفحه 34 شیمی یازدهم

1- شکل زیر برخی ویژگی‌ها و رفتار‌های فیزیکی و شیمیایی آلکان‌های راست زنجیر را نشان می‌دهد. با توجه به آن به پرسش‌ها پاسخ دهید:

• با افزایش تعداد کربن نقطه جوش هیدروکربن‌ها در فشار یک اتمسفر چه تغییری می‌کند؟
  افزایش می‌یابد.
• پیش‌بینی کنید نقطه جوش کدام هیدروکربن بالاتر است؟
  C₂₁H₄₄       چون تعداد کربن و هیدروژن بیشتری دارد.
• در شرایط یکسان کدام هیدروکربن فرارتر است؟ چرا؟
  C₆H₁₄       چون تعداد کربن و هیدروژن کمتری دارد.
• پژوهش‌ها نشان می‌دهد که گشتاور دو قطبی آلکان‌ها برابر با صفر یا نزدیک به صفر است. با این توصیف مولکول‌های این مواد قطبی یا ناقطبی هستند؟
  ناقطبی
• نیرویی بین مولکولی در آلکان‌ها از چه نوعی است؟ افزایش تعداد کربن چه اثری روی آن دارد؟
  واندروالسی سبب افزایش قدرت جاذبه بین مولکولی می‌شود.
• چرا با بزرگ‌تر شدن زنجیر کربنی، گران روی آلکان افزایش می‌یابد؟
  چون جاذبه بین مولکولی و نیروی چسبندگی افزایش پیدا می‌کند.
• پیش‌بینی کنید کدام ماده چسبنده‌تر باشد؟ چرا؟ گریس (با فرمول تقریبی C₁₈H₃₈ یا وازلین (با فرمول مولکولی تقریبی C₂₅H₅₂)وازلین C₂₅H₅₂، چون تعداد کربن بیشتری دارد و جاذبه بین مولکولی قوی‌تر است.

2- نمودار زیر ترتیب نقطه جوش آلکان‌های راست زنجیر را نشان می‌دهد. با توجه به آن:

• کدام آلکان‌ها در دمای اتاق به حالت گازی هستند؟
  متان، اتان، پروپان، بوتان
• رابطه بین نقطه جوش و جرم مولی آلکان‌ها را توصیف کنید.
  با افزایش تعداد کربن و افزایش جرم هیدروکربن، و افزایش نیروی جاذبه واندروالسی، دمای جوش آلکان‌ها افزایش می‌یابد. با اضافه شدن هر گروه CH₂ حدود 30 – 20 درجه دمای جوش افزایش می‌یابد.

پاسخ پیوند با ریاضی صفحه 35 شیمی یازدهم

در جدول زیر شمار نام، فرمول مولکولی و شمار اتم‌های کربن و هیدروژن برای برخی اعضای خانواده آلکان‌ها داده شده است. جدول را کامل کنید و فرمول مولکولی عضو n‌ام را بیابید.

جواب خود را بیازمایید صفحه 36 شیمی یازدهم

تجربه نشان می‌دهد که گشتاور دو قطبی مولکول‌های سازنده چربی‌ها حدودصفر است. با توجه با آن:

• چرا افرادی که با‌گریس کار می‌کنند دستشان را با بنزین یا نفت (مخلوطی از هیدروکربن‌ها) می‌شویند؟
  زیرا‌گریس و بنزین و نفت از دسته آلکان‌ها هستند و گشتاور دوقطبی صفر و مولکول‌های ناقطبی دارند بنابراین طبق قاعده شبیه، شبیه را حل می‌کند، بنزین بعنوان حالل می‌تواند‌گریس را حل کند.
• توضیح دهید چرا پس از شستن دست با بنزین، پوست خشک می‌شود؟
  چون بنزین بعنوان حلال، چربی روی پوست را در خود حل می‌کند.
• شستن پوست یا تماس آن با آلکان‌های مایع در دراز مدت به بافت‌های پوست آسیب می‌رساند. چرا؟
  حل شدن چربی پوست در حالل‌های ناقطبی و خشک شدن مداوم پوست، سبب ترک خوردگی پوست می‌شود و به بافت‌های پوست آسیب می‌رساند.

پاسخ با هم بیندیشیم صفحه 37 شیمی یازدهم

1- نام دو آلکان زیر را در نظر بگیرید.

• هر عدد و هر واژه در نام هیدروکربن نشان‌دهنده چیست؟
  هر عدد، شماره کربن زنجیر اصلی است که شاخه به آن متصل است، واژه متیل نام شاخه است و پنتان نام آلکان زنجیر کربنی است.
• تفاوت این دو ترکیب در چیست؟
  موقعیت (محل اتصال) شاخه‌ها روی کربن زنجیر اصلی

2- ساختار 3 – متیل هگزان و 4 – متیل هپتان را رسم کنید.

3- در ساختار 3 -متیل هگزان، سه زنجیر کربنی وجود دارد. نخست آن‌ها را بیابید سپس ازمیان آن‌ها زنجیر اصلی را انتخاب کنید.

زنجیر اصلی، مسیر سیاه رنگ است.

4- با توجه به داده‌های زیر روشی برای تشخیص زنجیر اصلی (زنجیری که بیش‌ترین تعداد اتم‌های کربن را دارد) و شماره‌گذاری کربن‌ها در این زنجیر را بیابید.

بیشترین تعداد کربن متصل بهم، که بلندترین زنجیر کربنی را بوجود بیاورند. شماره‌گذاری از سمتی است که به کربن دارای شاخه، عدد کمتری برسد.

5- با توجه به نامگذاری زیر، روشی برای نامیدن آلکان‌های با بیش از یک شاخه فرعی را بیابید.

ابتدا شماره کربن‌هایی که شاخه‌های فرعی به آن‌ها متصل هستند را نوشته، سپس تعداد آن‌ها را با پیشوند‌های مناسب بیان کرده و در نهایت نام آلکان هم کربن با زنجیر اصلی را می‌آوریم.

جواب خود را بیازمایید صفحه 38 شیمی یازدهم

1- آلکان‌های زیر را نامگذاری کنید. (راهنمایی: در نام‌گذاری آلکان‌های شاخه دار، نوشتن نام اتیل بر متیل مقدم است).

الف) 3- متیل اوکتان

ب) 4- اتیل 4- متیل هپتان

پ) 2- متیل اوکتان

ت) 3 و 6- دی متیل دکان

ث) 3 و 6- دی متیل اوکتان

ج) 3 و 5- دی متیل هپتان

2- چرا نام 2- اتیل پنتان برای ترکیب زیر نادرست است؟

چون در واقع زنجیر اصلی شش کربنه است و نام درست آن 3- متیل هگزان است.

جواب خود را بیازمایید صفحه 41 شیمی یازدهم

شکل زیر نمایی از واکنش تکه‌ای گوشت چرب با بخار برم را نشان می‌دهد. با توجه به آن پیش‌بینی کنید مولکول چربی موجود در این گوشت سیر شده است یا سیر نشده؟ چرا؟ (راهنمایی: در این واکنش تنها چربی موجود در گوشت با بخار برم واکنش می‌دهد).

چربی موجود در گوشت، سیرنشده است یعنی دارای پیوند دوگانه کربن کربن است چون بر اساس شواهد، با برم واکنش داده بخار برم را جذب کرده است.

جواب خود را بیازمایید صفحه 42 شیمی یازدهم

• فرمول مولکولی هر یک از هیدروکربن‌های زیر را بنویسید.

بنزن: C₆H₆

نفتالن: C₁₀H₈

• ساختار نقطه – خط هر یک از آن‌ها را رسم کنید.
  

جواب با هم بیندیشیم صفحه 43 شیمی یازدهم

در شکل زیر چهار نوع نفت خام بر اساس موادی اجزای سازنده مقایسه شده‌اند. با توجه به آن به پرسش‌ها پاسخ دهید.

• اندازه مولکول‌های نفت کوره با بنزین چه تفاوتی دارد؟
  اندازه مولکول‌های نفت کوره بزرگتر است. هر چه مولکولی فرارتر باشد، جرم مولکول کمتر و بنابراین اندازه مولکول کوچک‌تر است.
• کدام دسته از مواد در نفت سنگین بیش‌تر از نفت سبک وجود دارد؟
  نفت کوره
• ملاک دسته‌بندی نفت خام به دو دسته سبک و سنگین چیست؟
  هر چه درصد نفت کوره در نفتی بیشتر باشد آن نفت سنگین‌تر است و هر نفتی که خوراک پتروشیمی و بنزین بیشتری داشته باشد، نفت سبک‌تر است.
• چرا قیمت نفت برنت دریای شمال از دیگر نفت‌ها بیش‌تر است؟
  چون بنزین و خوراک پتروشیمیایی بیشتری دارد و مواد اولیه بیشتری برای صنایع می‌توان از آن بدست آورد.

خب دوستان بعد از حل کامل سوالات کتاب درسی، می‌رسیم به تمرینات دوره‌ای که نوعی نمونه سوال به حساب می‌آید و برای امتحان مهم است، پس با دقت نحوه حل آن‌ها را یاد بگیرید. برای داشتن نمونه سوالات بیشتر در سایت بخون ما به طور جداگانه نمونه سوال شیمی یازدهم قرار دادیم که نمونه سوال همه فصل‌ها را می‌توانید در آن مشاهده کنید.

جواب تمرین‌های دوره‌ای صفحه 47 شیمی یازدهم

1- یون سولفات موجود در45/2  گرم نمونه‌ای کود شیمیایی را با استفاده از یون باریم، جداسازی کرده و 18/2 گرم باریم سولفات به دست آمده است. درصد خلوص کود شیمیایی بر حسب یون سولفات چند است؟

2- از واکنش 1/8 گرم فلز آلومینیم با خلوص 90 درصد با محلول مس (II) سولفات مطابق واکنش زیر، چند گرم فلز مس آزاد می‌شود؟

برای درک بهتر فصل اول شیمی یازدهم و دست یافتن به نکات کلیدی این فصل حتما آموزش فصل اول شیمی یازدهم | قدر هدایای زمینی را بدانیم را مطالعه کنید.

3- سیلیسیم عنصر اصلی سازندە سلول‌های خورشیدی است که از واکنش زیر تهیه می‌شود:

• واکنش‌پذیری کربن با سیلیسیم را مقایسه کنید.
  واکنش‌پذیری کربن بیش‌تر از سیلیسیم است.

• مقدار ناخالصی در 100 گرم سیلیسیم حاصل 0/0001 گرم است. درصد خلوص سیلیسیم را حساب کنید.
  گرم سیلیسیم 99/9999=0/0001 – 100
  چون نمونه صد گرم است پس عدد به دست آمده همان درصد خلوص است.

4- نمودار زیر روند کلی تغییر واکنش‌پذیری عنصر‌های دورە دوم جدول دوره‌ای را نشان می‌دهد.

• چرا واکنش‌پذیری عنصر‌های گروه 18 در حدود صفر است؟
  گاز‌های نجیب به دلیل داشتن لایه ظرفیت کامل تمایلی برای شرکت در واکنش ندارند.
• روند تغییر واکنش‌پذیری را توضیح دهید.
  در یک دوره واکنش‌پذیری فلزات کم و واکنش‌پذیری نافلزات زیاد می‌شود.

5- هر یک از هیدروکربن‌های زیر را به روش آیوپاک نام‌گذاری کنید.

الف) 2 و 3 و 4 و 6- تترا متیل هپتان

ب) 3 و 6- دی متیل اوکتان

پ) 3- اتیل هپتان

ت) 2 و 4- دی متیل هگزان

ث) 2 و 4- دی متیل هپتان

ج) 2 و 4 و 5- تری متیل هپتان

در لینک گام به گام فصل اول فیزیک یازدهم |الکتریسیته ساکن کامل‌ترین منبع را برای یافتن جواب تمرینات فصل 1 فیزیک یازدهم مشاهده خواهید کرد.

جواب تمرین‌های دوره‌ای صفحه 48 شیمی یازدهم

6- با توجه به واکنش‌های زیر به پرسش‌های مطرح شده پاسخ دهید:

•  هر یک از آن‌ها را موازنه کنید.
  
• ترتیب واکنش‌پذیری عنصر‌های Fe، Mg و Ti را مشخص کنید.
  Mg>Ti>Fe
• پیش‌بینی کنید آیا واکنش زیر در شرایط مناسب انجام می‌شود چرا؟ (درصورت انجام شدن واکنش را کامل و موازنه کنید.)
  انجام می‌شود زیرا واکنش‌پذیری منیزیم از آهن بیشتر است.
  
• تیتانیم فلزی محکم، کم چگال و مقاوم در برابر خوردگی است. یکی از کاربرد‌های آن استفاده در بدنه دوچرخه است. اگر در کارخانه‌ای از مصرف 10⁷ × 3/54 گرم تیتانیم(IV)  کلرید، 6^10 × 7/91 گرم فلز تیتانیم به دست آید، بازده درصدی واکنش را حساب کنید.

7- معدن مس سرچشمه کرمان، یکی از بزرگترین مجتمع‌های صنعتی معدنی جهان به شمار می‌رود و بزرگترین تولیدکنندە مس است. برای تهیه مس خام از سنگ معدن آن، واکنش زیر انجام می‌شود.

• با مصرف kg 400 مس (I) سولفید با خلوص 85% حدود 190/54 kg مس خام تهیه می‌شود. بازده درصدی واکنش را حساب کنید.
  
• چرا این واکنش روی محیط زیست تأثیر زیانباری دارد؟
  زیرا گاز SO₂ یک آلاینده است و تولید باران اسیدی نموده به محیط زیست آسیب می‌رساند.

8- هگزان (C₆H₁₄ ) و 1-هگزن ( C₆H₁₂) دو مایع بیرنگ هستند.

• روشی برای تشخیص این دو مایع پیشنهاد کنید.
  هگزان یک آلکان و 1 -هگزن یک آلکن با پیوند دو‌گانه است. لذا می‌توان از برم مایع استفاده نمود آلکن‌ها رنگ قرمز برم را بی‌رنگ می‌کند.
• جای خالی را در واکنش زیر پر کنید.

در مقاله جواب با هم بیندیشیم‌های شیمی یازدهم همه با هم بیندیشیم‌های شیمی یازدهم به صورت جداگانه و کاملا صحیح پاسخ داده شده‌اند.

خب دوستان عزیز به پایان مقاله حل سوالات فصل اول شیمی یازدهم رسیدیم و همان‌طور که قول داده بودم کامل‌ترین پاسخ‌ها برای این بخش را در اختیار شما عزیزان قرار دادم و همه مطالب را بررسی کردم. در پایان هر سوالی که در رابطه با درس شیمی و جواب سوالات فصل اول شیمی یازدهم دارید می‌توانید از طریق نظرات با ما در میان بگذارید تا سریعا پاسخ دهم؛ با امتیاز دادن به این مقاله و عضویت در خبرنامه هم به شدت به ما روحیه خواهید داد برای نوشتن مطالب بیشتر..

سوالات متداول گام به گام فصل اول شیمی یازدهم

• گام به گام فصل اول شیمی یازدهم شامل حل تمرین‌های دوره‌ای می‌شود؟
  بله، جواب کل تمرین‌های دوره‌ای به صورت کامل در گام به گام فصل اول شیمی یازدهم قرار داده شده است.
• نمونه سوالات فصل اول شیمی یازدهم را از کجا می‌توانم پیدا کنم؟
  در سایت بخون بجز آموزش و گام به گام نمونه سوال همه فصل‌ها قرار داده شده است.
• آموزش کل فصل های شیمی یازدهم را در این سایت بررسی کرده اید؟
  بله! آموزش تمامی فصل ها در اختیارتان قرار داده شده است و می‎‌توانید از بخش آموزش شیمی یازدهم مشاهده کنید.