در این مقاله از سری مقالات آموزشی سایت بخون، به سراغ آموزش فصل اول علوم هفتم که با عنوان تفکر و تجربه می‌شناسیم، خواهیم رفت. همان‌طور که می‌دانید، کتاب علوم پایه هفتم به چهار بخش کلی از جمله: زیست‌شناسی، زمین‌شناسی، فیزیک و شیمی تقسیم شده است. در فصل اول که مربوط به بخش فیزیک می‌باشد، هدف، ارائه یک دید کلی از درس زیست‌شناسی بوده و خواهیم آموخت که علوم تجربی چیست، چگونه می‌توان از استعدادهای خود بهره برد تا محصول جدیدی ایجاد کرد و یا چگونه از علم و دانش برای رفع نیازهای روزانه خود، استفاده کرد.
در واقع یکی از ویژگی‌های مشترک بین تمام انسان‌ها، داشتن حس کنجکاوی است. می‌توان گفت، این حس کنجکاوی است که به انسان‌ها نیرو بخشیده و موجب شناخت محیط پیرامون خود می‌شود. بعنوان مثال، ما در اخبار ممکن است بارها خبری از موفقیت دانشمندان شنیده باشیم و همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، در عکس مربوط به صفحه اول کتاب درسی نمونه‌هایی از یافته‌های دانشمندان، مانند پهباد (هواپیما بدون سرنشین) قرار داده شده است. اما بنظر شما این دانشمندان چگونه به فناوری‌های روز دنیا دست یافته‌اند! درست حدس زدید! با استفاده از تجربه و تفکر؛ پس اگر شما نیز خواهان کسب تجربه و تفکر کافی در زمینه‌های مختلف هستید، برای یافتن مسیر درست، تا انتها مقاله، همراه ما بمانید ..
تدریس درس اول علوم هفتم متوسطه اول | علم تجربی
جمله کتاب: متخصصان علوم تجربی با بهره‌گیری از تفکر، تجربه و به کار بستن مهارت‌های گوناگون در برخورد با مسائل زندگی، علوم را توسعه بخشیده‌اند. شما نیز میتوانید با یادگیری دانش و پرورش مهارت‌های خود به حل مسائلی بپردازید که در زندگی با آن‌ها روبه رو می‌شوید.
علوم تجربی چیست! اگر بخواهیم تعریف ساده‌ای ارائه کنیم، علوم تجربی عبارت است از: مجموعه‌ای از نتایج تلاش انسان‌ها برای درک بهتر جهان هستی، که بر اثر تجربه به دست آمده و به دست می‌آید.
از جمله عوامل موثر در توسعه علوم به وسیله متخصصان علوم تجربی، بهره‌برداری از تفکر و تجربه و به کار بستن مهارت‌های گوناگون در برخورد با مسائل مختلف مانند: ساخت پهپاد، سدها، داروهای زیست فناوری و گوساله شبیه سازی شده و مواد شیمیایی می‌باشد.
نکته: تجربه، اولین روشی است که انسان‌ها برای حل مشکلات خود استفاده کرده و همواره می‌کنند.
تدریس درس یک علوم هفتم | كاركرد حوزه علوم تجربی
- رشد و ارتقا شايستگی‌های عقلانی ،ايمانی، دانشی، مهارتی و اخلاقی
- ايفای نقش سازنده در ارتقا سطح زندگی فردی، خانوادگی، ملی و جهانی
- شناخت و استفاده مسئولانه از طبيعت همانند بخشی از خلقت الهی
- برخورداری از سواد علمی فناورانه در بُعد شخصی و اجتماعی
- زمينه‌سازی برای تعظيم نسبت به خالق متعال از طريق درک عظمت خلقت و …
تدریس درس 1 علوم هفتم | قلمرو حوزه علوم تجربی
دانش: شامل زندگي و موجودات، زمين و پيرامون آن، انرژی و تغييرات آن، ماده و تغييرات آن، طبيعت و مواد فراوری شده، علوم در اجتماع، علوم در زندگی روزانه، تاريخ علم در ايران، اسلام و جهان و … می‌باشد.
فرایندهای علمی: شامل مشاهده، اندازه‌گیری، طبقه‌بندی، جمع‌آوری اطلاعات، برقراری ارتباط، تفسیر اطلاعات، طرح سوال، فرضیه‌سازی، پیش‌بینی، آزمایش کردن، تفسیر یافته‌ها و نتیجه‌گیری و مهارت طراحی تحقیق
فناوری: شامل ابزارها، مواد و سامانه‌ها می‌باشد. کاربرد فناوری موجب ایجاد مصنوعات و محصولات گوناگون می‌شود.
آموزش علوم هفتم فصل اول | علم و کنجکاوی
علم چیست! به مجموع دانش، آگاهی و معلومات در مورد یک زمینه یا مطلب خاص، علم گفته می‌شود. در کتاب درسی، در تعریف علم مطالب بسیاری گفته شده است اما بسیاری از آن‌ها کامل نیستند. بعنوان مثال: کتاب گفته است: «علم به کار گیری حواس پنج‌گانه برای آشنایی با چیزهای اطراف است.» درست نیست چرا که علم فقط آشنایی نیست. یا گفته شده است: «علم، روشی برای حل همه مسائل زندگی ما می‌باشد.» این تعریف نیز درست نیست چرا که علم شامل همه مسائل نیست. و یا گفته شده: »علم کارهایی است که در آزمایشگاه انجام می‌شوند.» این تعریف نیز اشتباه است چرا که که علم در طبیعت نیز وجود دارد.
جمله کتاب: بهترین راه مطالعه درستی یا نادرستی پیش بینی، طراحی و انجام دادن آزمایش و بررسی نتایج آن است.
نکته: مهم‌ترین نکته در علم، سوال کردن و تلاش برای یافتن جواب است؛ اما منظور از سوال کردن و تلاش برای یافتن جواب همان کنجکاوی است؛ سوال کردن از دیگران نیست؛ بلکه منظور از سوال کردن، سوال از خود است! در واقع، یعنی در برخورد با مسائل، راحت از کنار آن‌ها رد نشویم، بلکه برای حل آن‌ها در حد توان کنجکاوی و تلاش داشته باشیم.
کنجکاوی: در کتاب درسی این جمله را خواندید که (سوال کردن و تلاش برای یافتن جواب مهم‌ترین نکته در علم است) دانش آموزان عزیز دقت کنید که سوال کردن و تلاش برای یافتن جواب را کنجکاوی می‌گویند. پس نتیجه می‌گیریم که کنجکاوی مهم‌ترین نکته در علم است.
تدریس کامل علوم هفتم فصل یک | علم و فناوری
جمله کتاب: فناوری تبدیل علم به عمل است. ساخت خودرو، رایانه، تلفن، نیروگاه هسته‌ای، دارو و … نمونه‌هایی از تبدیل دانش علمی به عمل هستند. دانشمندان تلاش می‌کنند با تبدیل علم به فراورده‌ای مناسب به نیازهای زندگی پاسخ دهند؛ برای نمونه انسان‌ها با اختراع تلفن توانستند به راحتی از فواصل دور با هم ارتباط برقرار کنند. ساخت خودرو و سپس هواپیما باعث شد تا جا به جایی مسافران با سرعت بیشتر و در مدت زمان کوتاه‌تری انجام شود.
روش علمی چیست! روش علمی، روشی منطقی و براساس استدلال‌های علمی برای حل مسائل و مشکلات به وجود آمده در جهان هستی و شامل مراحلی همچون: مسئله – مشاهده – فرضیه سازی – طراحی و انجام آزمایش – نتیجه گیری، ثبت و انتشار گزارش می‌باشد.
آموزش فصل اول علوم هفتم | مراحل روش علمی
- مسئله: منظور از مسئله چیست؟ مسئله همان مشکلی است که با آن رو به رو می‌شوید و باید راه حلی برای آن پیدا کنید. فرض کنید مادرتان دچار ضعف شده و می‌خواهید به او آب قند دهید. قند را داخل آب سرد می‌ریزید و آن را هم می‌زنید. مشاهده می‌کنید که قند داخل آب سرد دیر حل می‌شود. از خودتان می‌پرسید چرا قند دیر حل می‌شود! این سوال همان مسئله‌ای است که شما باید جواب آن را پیدا کنید.
- فرضیه: شروع به فکر کردن می‌کنید. ناگهان یادتان می‌آید که صبح وقتی چای شیرین درست کرده بودید، قند خیلی زود داخل چای حل شد. احتمال می‌دهید که شاید قند داخل چای بهتر از آب حل می‌شود یا با خودتان فکر می‌کنید که شاید قند داخل آب داغ، بهتر از آب سرد حل می‌شود و این جواب‌های احتمالی یا پیش‌بینی‌ای که به ذهن شما می‌رسد همان فرضیه‌های شما هستند که باید آن‌ها را آزمایش کنید.نکته: مسلمأ تمام فرضیه‌هایی که برای حل یک مسئله به ذهن ما می‌رسند، درست نیستند و احتمالأ یکی از آن‌ها درست و بقیه اشتباه هستند. برای این که بفهمیم کدام فرضیه درست است باید آن‌ها را آزمایش کنیم.
نکته مهم: فرضیه‌هایی که برای جواب سوال خود پیش‌بینی می‌کنید، باید قابل آزمایش کردن باشند. اگر فرضیه‌ای به ذهنتان رسید که قابل آزمایش کردن نیست، آن را کنار بگذارید.
- آزمایش: برای این که بدانید دلیل دیر حل شدن قند در آب سرد چیست، باید فرضیه‌های خود یعنی همان پیش‌بینی‌هایی که به ذهنتان رسیده است را آزمایش کنید. فقط با کمک آزمایش میتوانید درستی یا نادرستی فرضیه‌های خود را مشخص کنید. البته در این قسمت شما بهتر است دو اصطلاح زیر را یاد بگیرید.
متغیر: متغیر به چیزی می‌گوییم که در هنگام آزمایش یا ما آن را تغییر می‌دهیم یا این که خودش تغییر می‌کند. برای این که مطلب را خوب متوجه شوید، دو نوع متغییر را بررسی می‌کنیم:
الف: متغیرمستقل: به عاملی که در هنگام آزمایش، آن را تغییر می‌دهیم، متغیر مستقل می‌گویند. بعنوان مثال: برای بررسی انحلال قند در آب، میتوانیم دما آب را تغییر دهیم یعنی دما آب را کم یا زیاد کنیم. پس در این آزمایش دما آب متغییر مستقل است.نکته: متغییر مستقل در اختیار ما است و ما میتوانیم آن را کم یا زیاد کنیم.ب. متغیر وابسته: نتیجه اثر متغیر مستقل را متغیر وابسته می‌گوییم. معنی این جمله چیست! بعنوان مثال: در آزمایش انحلال قند وقتی دما آب را کم یا زیاد کنیم، مقدار انحلال قند هم کم یا زیاد می‌شود. پس در این آزمایش مقدار انحلال قند را متغیر وابسته می‌گوییم، چرا که مقدار انحلال قند به دما آب وابسته است.
نکته: متغییر مستقل در اختیار ما نیست بلکه حاصل آزمایش ما است یعنی وابسته به نوع آزمایش است.
نکته مهم: در هر آزمایش چند متغیر مختلف وجود دارد. ما باید در هر آزمایش فقط یکی از متغیرها را تغییر دهیم و بقیه متغیرها را ثابت در نظر بگیریم؛ یعنی حق نداریم در یک آزمایش هم‌زمان دو یا چند متغیر را تغییر دهیم. بعنوان مثال: فرض کنید که می‌خواهیم تأثیر نور را بر رشد گیاه بررسی کنیم. برای این منظور دو گلدان انتخاب می‌کنیم و دو گیاه داخل آن می‌کاریم. یکی از گلدان‌ها را در سایه و دیگری را در آفتاب قرار می‌دهیم تا تأثیر نور را بر رشد گیاه بررسی کنیم.
دانش آموزان عزیز دقت کنید در این آزمایش عوامل زیادی بر رشد گیاه تاثیر دارند که ما باید برای هر دو گلدان آن‌ها را یکسان در نظر بگیریم. بعنوان مثال: باید مقدار و جنس خاک دو گلدان یکسان باشد. باید نوع گیاه هر دو گلدان یکسان باشد. باید مقدار آبی که به دو گلدان می‌دهیم یکسان باشد و … .
نکته: در هر آزمایش ما فقط یک عامل را تعییر می‌دهیم و آن همان عاملی است که می‌خواهیم بررسی کنیم. مثلأ در آزمایش بالا ما می‌خواهیم تأثیر نور را بر رشد گیاه بررسی کنیم، پس فقط باید مقدار نور را کم یا زیاد کنیم و همه شرایط دیگر برای دو گلدان باید یکسان باشد.
نکته: بهترین راه برای بررسی درستی یا نادرستی پیش‌بینی، طراحی آزمایش، انجام آزمایش و بررسی نتیجه آزمایش است. دقت کنید هر سه مرحله مهم هستند. اگر بعد از انجام آزمایش دیدید فرضیه شما درست بوده است، باید آن آزمایش را چند بار تکرار کنید.
- نمونه شاهد: در بسیاری از آزمایش‌ها، برای آن که نتیجه کار ما بهتر مشخص شود، از یک نمونه بعنوان شاهد استفاده می‌کنیم. بعنوان مثال: می‌خواهیم ببینیم آیا حل کردن نمک در آب، شفافیت آب را تغییر می‌دهد یا نه! برای این منظور مقداری نمک در یک لیوان آب ریخته و هم می‌زنیم ولی تغییر شفافیت آب آن قدر کم است که ممکن است ما متوجه آن نشویم و گزارش اشتباه دهیم.به همین دلیل بهتر است دو لیوان آب مشابه انتخاب کنیم. در داخل یکی نمک بریزیم و لیوان دوم را کنار بگذاریم. بعد از حل شدن نمک در لیوان اول آن را با لیوان دوم مقایسه کنیم. در این آزمایش لیوان دوم که هیچ نمکی به آن اضافه نشده است، همان نمونه شاهد است. دقت کنید که نمونه شاهد فقط برای مقایسه استفاده می‌شود.
- نتیجه‌گیری و ارائه نتایج: نتایج آزمایشات خود را به صورت جدول، نمودار و … جمع‌آوری کنید و ارتباط بین متغیر مستقل و متغیر وابسته را پیدا کنید. ارتباط بین متغیر مستقل و متغیر وابسته نتیجه گیری شما است. مثلأ در آزمایش انحلال قند در آب، شما دما آب را افزایش می‌دهید (متغیر مستقل) و مشاهده می‌کنید با افزایش دما آب مقدار قند بیشتری در آب حل می‌شود (متغیر وابسته) پس نتیجه می‌گیرید که افزایش دما آب انحلال‌پذیری قند را افزایش می‌دهد.
علوم هفتم فصل اول مبحث تجربه و تفکر | علم و فناوری
فناوری (تکنولوژی) چیست! تبدیل علم به عمل را فناوری می‌گویند. معنی این جمله چیست! یعنی این که سعی کنیم با کمک دانش علمی خودمان فراورده‌ای تولید کنیم تا زندگی ما را راحت‌تر کند. هدف اصلی فناوری برطرف کردن نیازها است. مانند: ساخت هواپیما با استفاده از علم و تهیه نقشه‌های دقیق علمی.
نکته: محصول فناوری تولید یک فراورده است که این فراورده ممکن است یک وسیله، ابزا یا یک روش باشد. فناوری‌های مختلف با وجود این که کارها و زندگی ما را راحت‌تر می‌کنند اما معایبی هم دارند.
تکنولوژی چیست! مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و مهارت‌ها و روش‌ها وفرایندهای مورد استفاده در تولید کالا و یا خدمات و یا دست‌یابی به اهدافی مانند: تحقیقات علمی است.
نکته: هدف اصلی فناوری، برطرف کردن نیازها است.
فناوری مفید یا مضر است! فناوری مفید است؛ اما گاهی همراه با آلودگی‌هایی بوده است که مضر می‌باشند؛ بعنوان مثال: استفاده از ماشین برای حمل و نقل مفید است اما دود حاصل از آن سبب ایجاد آلودگی می‌شود.
نکته: گاهی استفاده نامناسب از فناوری‌ها سبب می‌شود فکر کنیم آن‌ها مضر هستند؛ بعنوان مثال: بمب اتمی را در نظر بگیرید؛ اگر یک شهاب سنگ در مسیر برخورد با زمین باشد و دانشمندان زودتر مسیر آن را ردیابی کرده و با یک موشک اتمی آن را منفجر و یا مسیر آن را منحرف کنند تا از برخورد به زمین جلوگیری شود، این فناوری مفید است؛ اما استفاده از بمب اتمی در کشتار انسان‌ها مضر می‌باشد.
تدریس فصل 1 علوم هفتم | نیاز امروز
زیست فناوری چیست! به نوعی از فناوری که فراورده‌های آن به موجودات زنده ارتباط دارد، زیست فناوری می‌گویند. بعنوان مثال: تولید واکسن یا سلول‌های بنیادی نوعی زیست فناوری محسوب می‌شود.
شاخه‌های علوم تجربی: علوم تجربی دارای شاخه‌های متنوعی است؛ از جمله: زیست‌شناسی، فیزیک، شیمی و زمین‌شناسی که هر کدام از این رشته‌ها خود به چندین شاخه تبدیل می‌شوند.
نکته: همان‌طور که وقتی چند دانش آموز با هم به صورت گروهی کار می‌کنند می‌توانند از دانش و تجربیات یکدیگر استفاده کرده و کار خود را بهتر انجام دهند، دانشمندان شاخه‌های مختلف علمی نیز سعی می‌کنند با هم کار کنند و از دانش و تجربیات هم استفاده کنند. بعنوان مثال: رشته زیست شیمی (بیوشیمی) علمی است که دانش زیست شناسی و دانش شیمی با کمک هم به مطالعه مواد موجود در بدن جانداران می‌پردازند.
علت موفقیت بیشتر و پیشرفت سریع علم چیست! نتیجه فعالیت مشترک همه دانشمندان و متخصصان در همه رشته‌ها با یکدیگر است. بعنوان مثال در تولید سوخت هسته‌ای، زمین شناسان در فرایند شناسایی و استخراج سنگ اورانیوم، و فیزیکدانان در فرایند ساخت راکتورهای اتمی، و شیمیدانان در فرایند غنی‌سازی، و زیست شناسان در بررسی تأثیر مواد هسته‌ای بر موجودات زنده و محیط زیست با هم همکاری و نقش دارند.
سخن پایانی
دوستان و همراهان عزیز، به پایان مقاله آموزش فصل اول علوم هفتم متوسطه اول رسیدیم. اما این تمام ماجرا نخواهد بود! چرا که در مقالات بعدی به سراغ گام به گام فصل اول علوم هفتم خواهیم رفت؛ پس برای مطالعه این مقاله به لینک قرار داده شده مراجعه کنید. سپس به سراغ نمونه سوال فصل اول علوم هفتم رفته و تمام سوالاتی که ممکن است توسط دبیران طرح شود را در اختیار شما عزیزان قرار داده‌ایم؛ پس برای مطالعه نمونه سوالات به لینک نمونه سوال فصل اول علوم هفتم مراجعه کنید.
اما شما عزیزان میتوانید با مراجعه از طریق لینک آموزش علوم هفتم، تمام مقالات آموزشی مربوط به سایر دروس علوم کلاس هفتم را مطالعه نمایید. همچنین برای مطالعه سایر دروس علوم هفتم، لینک قرار داده شده را دنبال نمایید و برای مطالعه مقالات آموزش، گام به گام و نمونه سوال هفتم متوسطه اول، از طریق لینک هفتم اقدام کنید.
اما برای اطلاع از تازه‌ترین مقالات منتشر شده سایت بخون، حتمأ در قسمت خبرنامه سایت ثبت نام کنید و از قسمت ارسال دیدگاه‌های سایت، سوالات، نظرات و پیشنهادات خود را برای ما ارسال کنید و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید. همچنین در صورت تمایل و رضایت خاطر، جهت ارتقا سطح کیفیت مقالات، با رنگی کردن ستاره‌ها، به ما امتیاز داده و موجب قوت قلب و دل‌گرمی ما بخونی‌ها باشید.
سوالات متداول
- چه مواری در مقاله آموزش فصل اول علوم هفتم، آموزش داده شده است؟
در این مقاله، تمام مباحث مرتبط با فصل تجربه و تفکر از کتاب علوم هفتم متوسطه اول به صورت خط به خط بررسی شده است. بعلاوه کمی فراتر از کتاب درسی پیش رفته و نکات تیزهوشانی و سمپادی نیز ذکر شده است. - چگونه میتوانیم جزوه این آموزش از فصل تجربه و تفکر از کتاب علوم هفتم متوسطه اول را دریافت کنیم؟
شما میتوانید از قسمت دانلود سایت بخون در انتها مقاله، pdf مطلب را دانلود کرده و در اختیار داشته باشید.
