آموزش فصل اول علوم پنجم | زنگ علوم

در این مقاله از سری مقالات آموزشی سایت بخون، به سراغ آموزش فصل اول علوم پنجم که با عنوان زنگ علوم می‌شناسیم، خواهیم رفت. عکس اول کتاب درسی، تصویر بچه‌هایی را نشان می‌دهد که برای انجام یک مسابقه دور هم جمع شده‌اند. در سال‌های گذشته شما با فرفره آشنا شدید و تجربه نحوه کار فرفره را به دست آوردید که فرفره در مقابل باد، چگونه حرکت می‌کند. اما فرفره‌ای که امسال در کتاب درسی، الگو آن را مشاهده می‌کنید، کمی متفاوت‌تر می‌باشد.

بعد از این که فرفره را طبق الگو کتاب ساختید، ابتدا باید از روی یک بلندی (بعنوان مثال از روی یک صندلی با رعایت نکات ایمنی)، فرفره ساخته شده را به سمت پایین رها کنید. چه اتفاقی می‌افتد؟ مشاهده می‌کنیم که برخی از فرفره‌های چرخان دیرتر به زمین می‌رسند! چرا! این سوالی است که اغلب شما در ذهنتان نقش می‌بندد. بنابراین برای پاسخ به سوال، باید کاوش انجام دهید. اما این که کاوش چیست، چه مراحلی دارد و در ساخت فرفره چرخان چه پارامترهایی را می‌توان تغییر داد، موضوع اصلی آموزش فصل یک علوم کلاس پنجم می‌باشد. پس اگر شما نیز به دنبال یافتن پاسخ سوالات خود در مورد فرفره چرخان هستید، تا انتها مطلب، همراه ما بمانید ..

تدریس علوم پنجم ابتدایی فصل اول | کاوشگری صفحه 2

کاوشگری یعنی مدام پرسیدن؛ کاوشگری هدایت شده، یعنی کاوشگری‌ای که هدفمند باشد. دانشمندان حل مسئله را با مشاهده دقیق و جمع آوری اطلاعات آغاز می‌کنند و سپس با فرضیه سازی و آزمایش‌های مختلف به حل فرضیه می‌پردازند و در نهایت برای توضیح دادن واقعیت‌ها، نظریه‌های مختلفی را بیان می‌کنند.

مراحل کاوشگری

1. مشاهده دقیق: به معنای استفاده از حواس پنجگانه برای بررسی یک موضوع است. بعنوان مثال، بوییدن یک گل خوشبو، تعریف یک پدیده، نشان دادن یک عکس و … که نوعی مشاهده است.
2. پرسش: سوالی است که تحقیق با آن شروع می‌شود. بعنوان مثال در هنگام سقوط فرفره‌ها سوالی به ذهن ما می‌رسد! «چرا برخی از فرفره‌ها کندتر و برخی سریع‌تر به زمین می‌رسند!».
3. فرضیه سازی: به پاسخ احتمالی که به پرسش مورد نظر داده می‌شود، فرضیه سازی می‌گویند. مانند این که به سوال فرفره‌ها این گونه پاسخ داده شود که «شاید آن‌هایی که بال بلندتری دارند، زودتر به زمین می‌رسند.»
   نکته: فرضیه باید منطقی و قابل آزمایش باشد. در بیان فرضیه از کلماتی مانند: (شاید، ممکن است، فکر می‌کنم، احتمالأ و …) استفاده می‌شود.
4. آزمایش: برای اثبات درستی یا نادرستی فرضیه انجام می‌شود. در آزمایش‌های مقایسه‌ای، همه چیز را مشابه انتخاب می‌کنند و فقط یک چیز را تغییر می‌دهند.
   نکته: ثبت مشاهدات و اطلاعاتی که از یک آزمایش به دست می‌آید را یادداشت برداری می‌گویند. یادداشت نتایج هر آزمایش و تهیه نمودار و جدول، راهی برای رسیدن به نتیجه است. برای کسب اطمینان از درستی نتیجه لازم است، آزمایش چندبار تکرار شود.
5. تحلیل و نتیجه‌گیری: توضیح دانش آموزان پیرامون مسئله سازمان‌دهی و تحلیل نتایج کسب شده و تعمیم نتایج به موقعیت‌های جدید را نتیجه‌گیری گویند.

نکته: بهترین راه یادگیری علوم، تجربه کردن آن است. شما باید تا حد زیادی آزمایش کنید و از بعضی از ابزارها و وسایل استفاده کنید تا مفاهیم و ایده‌های جدیدتری را خلق کنید.

آموزش فصل زنگ علوم | علوم پنجم » اساس علمی کار هواپیما

هدف از ساخت فرفره‌های چرخان در فصل زنگ علوم، زمینه آشنایی با اساس ساز و کار هواپیماها را فراهم می‌کند. بحث کار هواپیماها اغلب در مباحث مربوط به آزمون‌های تیزهوشان، مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ بنابراین، در این قسمت از مقاله آموزش فصل اول علوم پنجم، به بررسی توضیحات مرتبط با ساز و کار هواپیما خواهیم پرداخت.

مهم‌ترین بخش یک هواپیما که نقش اصلی را در پرواز دارد ،بال هواپیماها می‌باشد. بال هواپیماها ممکن است اندازه‌های متفاوتی داشته باشند؛ اما به طور کلی شکل آن‌ها تقریبا شبیه یکدیگر است. این شکل کلی در بالا خود دارای یک انحنا است؛ در حالی که زیر آن تقریبأ صاف است. به این شکل خاص ماهی‌واره یا ایرفویل گفته می‌شود.

به دلیل انحنایی که در بالا بال وجود دارد، مساحت بالا بال از پایین بال بیشتر است. با توجه به حرکت هواپیما بر روی باند، قبل از برخاستن از زمین، هوا از رو و زیر بال هواپیما عبور می‌کند و به این ترتیب نیرویی رو به بالا برای برخاستن هواپیما به وجود می‌آید. این نیرو را می‌توان به کمک قانون برنولی توجیه کرد.

نکته: قانون برنولی چیست! طبق این قانون هرگاه سرعت عبور سیالی مثل آب یا هوا بیشتر می‌شود، فشار در آن نقطه کاهش می‌یابد. در مورد عبور هوا از بالا به پایین بال نیز این قانون صادق است.

با توجه به این که هوا در بالا بال مسافت بیشتری را طی می‌کند، بنابراین فشار در بالا بال نسبت به زیر بال کاهش می‌یابد. تفاوت این دو فشار باعث می‌شود که نیرویی به سمت بالا به هواپیما وارد شود. هرچه سرعت هواپیما بیشتر شود، مقدار این نیرو نیز بیشتر می‌شود. به این نیرو، نیرو بالابر یا برآ می‌گویند. در چنین شرایطی دو نیرو به هواپیما وارد می‌شود:

1. نیروی وزن هواپیما که به سمت پایین است.
2. دیگری نیرو بالابر است.

با توجه به این که دو نیرو در خلاف جهت یکدیگرند، یکدیگر را خنثی می‌کنند. تا زمانی که نیرو وزن بیشتر باشد، هواپیما بر روی زمین باقی می‌ماند و هر زمانی که سرعت هواپیما به حد کافی افزایش یابد و مقدار نیرو بالابر از نیروی وزن بیشتر شود، آن زمان است که هواپیما از زمین جدا شده و به پرواز در می‌آید. در کل طول پرواز، هواپیما می‌بایست سرعت افقی خود را به سمت جلو حفظ کند تا اختلاف فشار بالا و پایین بال و در نتیجه نیرو بالابر حفظ شود. در غیر این صورت، نیرو وزن باعث سقوط هواپیما خواهد شد.

برخی هواپیماها بزرگ و برخی کوچک هستند، برخی سنگین وب رخی سبک هستند؛ بنابراین برای غلبه بر نیرو وزن، احتیاج به نیروهای بالابر متفاوتی دارند. هواپیماهای بزرگتر که وزن بیشتری دارند، باید به سرعت‌های بالاتری برسند تا نیرو بالابر کافی ایجاد شود و بتوانند از باند فرودگاه برخیزند. در نتیجه این هواپیماها به باند پروازهایی با طول بیشتری احتیاج دارند و باید بال‌های بزرگتری هم از لحاظ طول و هم پهنا داشته باشند.

همچنین هواپیماها که با سرعت کم حرکت می‌کنند، مانند گلایدرها که بال‌های پهن و بلندی دارند و این باعث می‌شود نیرو بالابر مناسب حتی در سرعت کم وجود داشته باشد. جت‌های تند رو بال‌های رو به عقبی دارند که به راحتی هوا را می‌شکافد. این بال‌ها در سرعت کم نیرو بالابر کمی تولید می‌کنند، با این حال، بال آن‌ها در حین فرود و بلند شدن باز می‌شود و در نتیجه نیرو بالابر بیشتری ایجاد می‌کنند.

از آنجا که عبور هوا از رو و زیر بال سبب اصلی حرکت هواپیماست، بنابراین شرایط مختلف محیطی همچون دما، رطوبت، ارتفاع از سطح دریا و … نیز در نشست و برخاست هواپیما از روی باند موثر است. به طورکلی هرچه هوا متراکم‌تر (فشرده تر) باشد، (دما کمتر یا رطوبت بیشتر و یا ارتفاع از سطح دریا کمتر) نیرو بالابر بیشتری تولید می‌شود و هواپیما می‌تواند زودتر یا در سرعت‌های پایین‌تری از روی باند برخیزد. در شرایطی که هوا رقیق‌تر است، به طول باند بیشتر یا سرعت‌های بالاتری برای برخاستن از زمین احتیاج است.

در هنگام پرواز هواپیما چهار نیرو وجود دارد که دو به دو در جهت مخالف یکدیگر هستند، که عبارتند از:

1. نیرو پیش ران: این نیرو به سمت جلو بوده و هواپیما را به طرف جلو حرکت می دهد؛ درحقیقت هواپیما، هوا یا گازهای گرم را به شدت به طرف عقب می‌راند و نیرو عکس‌العمل که همان نیرو پیش ران است، هواپیما را به طرف جلو حرکت می‌دهد.
2. نیرو مقاومت هوا: وقتی هواپیما به سمت جلوحرکت می‌کند، هوا در مقابل آن از خود مقاومت نشان می‌دهد، این نیرو به سمت عقب (مخالف جهت نیروی پیش ران) است.
3. نیروی گرانش: هواپیما نیز همانند هر جسم دیگری دارای وزن است. نیرو وزن همواره به سمت پایین و زمین است.
4. نیرو بالابر (برآ): این نیرو به سمت بالا بوده و بر نیرو وزن غلبه می‌کند و سبب به پرواز درآمدن هواپیما می‌شود.

آموزش درس اول علوم پنجم ابتدایی | ساخت فرفره چرخان

برای ساخت فرفره گام اول کاوشگری، مشاهده است؛ بچه‌ها مشاهده کردن که همه فرفره‌ها با هم به زمین نمی‌رسند! گام دوم، پرسش است؛ چه چیزی باعث می‌شود که فرفره‌ها با هم به زمین نرسند! گام سوم، پاسخ احتمالی قابل آزمایش است! با سوالاتی مانند: به نظر من و … پهنا بال بیشتر باشد، فرفره دیرتر می‌رسد! گام چهارم، آزمایش متغیر است! در واقع پهنا بال مورد آزمایش قرار می‌گیرد. گام پنجم، نتیجه گیری است. پس می‌توان نتیجه گرفت، پهنا بال در سرعت رسیدن فرفره موثر است و هرچه پهنا بال بیشتر باشد، فرفره دیرتر به زمین می‌رسد.

در ساخت فرفره می‌توان در چندین آزمایش مختلف پارامترهای متفاوتی را تغییر داد، که عبارتند از:

1. تغییر در پهنا بال فرفره: در این حالت به علت این که سطح برخورد هوا و بال‌های فرفره کمتر می‌شود، در نتیجه زمان برخورد فرفره با سطح زمین کمتر خواهد شد.
2. تغییر در طول بال فرفره: در این حالت به علت این که سطح برخورد هوا و بال‌های فرفره کمتر می‌شود، در نتیجه زمان برخورد فرفره با سطح زمین کمتر خواهد شد.
3. تغییر در طول دم فرفره: در این حالت نیز زمان برخورد فرفره با سطح زمین، کمتر می‌شود.

نکته: در مورد دانه افرا نیز همین کاوشگری صادق است و می‌توان نتیجه‌گیری کرد که دانه با بال پهن دیرتر به زمین می‌رسد؛ پس پهنا بال در سرعت رسیدن نقش دارد. هرچه پهنا بال بیشتر باشد، دانه دیرتر می‌رسد.

سخن پایانی

دوستان و همراهان عزیز، به پایان مقاله آموزش فصل اول علوم پنجم ابتدایی رسیدیم. اما این تمام ماجرا نخواهد بود! چرا که در مقالات بعدی به سراغ گام به گام فصل اول علوم پنجم خواهیم رفت؛ پس برای مطالعه این مقاله به لینک قرار داده شده مراجعه کنید. سپس به سراغ نمونه سوال فصل اول علوم پنجم رفته و تمام سوالاتی که ممکن است توسط دبیران طرح شود را در اختیار شما عزیزان قرار داده‌ایم؛ پس برای مطالعه نمونه سوالات به لینک نمونه سوال فصل اول علوم پنجم مراجعه کنید.

اما شما عزیزان می‌توانید با مراجعه از طریق لینک آموزش علوم پنجم ابتدایی، تمام مقالات آموزشی مربوط به سایر دروس علوم کلاس پنجم را مطالعه نمایید. همچنین برای مطالعه سایر دروس علوم پنجم، لینک قرار داده شده را دنبال نمایید و برای مطالعه مقالات آموزش، گام به گام و نمونه سوال پنجم دبستان، از طریق لینک پنجم اقدام کنید.

اما برای اطلاع از تازه‌ترین مقالات منتشر شده سایت بخون، حتمأ در قسمت خبرنامه سایت ثبت نام کنید و از قسمت ارسال دیدگاه‌های سایت، سوالات، نظرات و پیشنهادات خود را برای ما ارسال کنید و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید. همچنین در صورت تمایل و رضایت خاطر، جهت ارتقا سطح کیفیت مقالات، با رنگی کردن ستاره‌ها، به ما امتیاز داده و موجب قوت قلب و دل‌گرمی ما بخونی‌ها باشید.

سوالات متداول

1. چه مواری در مقاله آموزش فصل اول علوم پنجم، آموزش داده شده است؟
   در این مقاله، تمام مباحث مرتبط با فصل زنگ علوم از کتاب علوم پنجم دبستان به صورت خط به خط بررسی شده است. بعلاوه کمی فراتر از کتاب درسی پیش رفته و نکات تیزهوشانی نیز ذکر شده است.
2. چگونه می‌توانیم جزوه این آموزش از فصل زنگ علوم کتاب علوم پنجم را دریافت کنیم؟
   شما می‌توانید از قسمت دانلود سایت بخون در انتها مقاله، pdf مطلب را دانلود کرده و در اختیار داشته باشید.